سکوت سازمان و بعثه حج ایران در قبال پیامدهای منفی توسعه “مسجد الحرام” به مصلحت حجاج ایرانی نیست

چنگال ‌ها بر سر «بیت عتیق» سایه انداخته‌اند و هر روز جایی را می‌شکافند یا خراب می‌کنند تا حیاط خانه‌ی خدا وسیع‌تر شود و زائر بیشتری در آن جای گیرد؛ اما غافل از این‌که هویت این خانه هر روز کم‌رنگ‌تر می‌شود.طرح توسعه‌ی مسجدالحرام که از یک سال پیش شروع شده، با سرعت در حال اجراست و بخشی از بنای قدیمی مسجد، یعنی طبقات فوقانی مطاف و رواق‌های زیر آن، تخریب شده است.

در طرح توسعه‌ی مسجدالحرام که به امضای ملک عبدالله، پادشاه عربستان رسیده است، قرار بود طرح توسعه‌ی مطاف (محل طواف زائران) یک ساله تمام شود؛ اما تکمیل آن تا دو سال آینده زمان می‌برد. براساس این طرح، نخست عرض صفا و مروه را از ۲۰ متر به ۴۱ متر رساندند و از دو طبقه به چهار طبقه افزایش دادند.حالا هم برای رفاه حال زائران در طواف دور خانه‌ی خدا، سازه‌ای فلزی ایجاد شده است که دیگر آن شکل قدیمی را ندارد، در گذشته خانه‌ی خدا به‌راحتی از داخل رواق‌هایی که زائران زیر آن می‌نشستند دیده می‌شد؛ اما حالا آن سازه‌ی فلزی، مانع است. این در حالی است که بسیاری از زائران معتقدند، نگاه کردن به خانه‌ی خدا یک عبادت است.از سویی سکوت نهادهای متولی حج در کشورهای اسلامی بویژه جمهوری اسلامی در قبال پیامدهای منفی طرح توسعه بیت الله الحرام بر این نگرانی ها افزوده است.

طرح توسعه‌ ی مسجدالاحرام برای زائرانی که سن زیادی دارند یا ناتوان هستند مشکلاتی را ایجاد کرده، مثلا رفت‌وآمد به مسجدالحرام بسیار وقت‌گیر و سخت شده است، چون در گذشته اتوبوس‌ هایی که زائران را از هتل به حرم انتقال می‌دادند تا نزدیک‌ترین محل به مسجدالحرام می‌رفتند و در ایستگاه‌ هایی که مشخص شده بود توقف می‌کردند؛اما حالا زائران باید از محل توقف اتوبوس‌ ها حدود ۲۰ دقیقه پیاده ‌روی کنند تا به حرم برسند.

آسفالت نبودن خیابان‌ها به‌خاطر اجرای طرح توسعه و تخریب ساختمان‌های اطراف مسجد هم باعث شده بسیاری از زائران از جمله ایرانی‌ ها با پای پیاده رفت و آمد کنند که این شرایط نه‌تنها برای زائران مسن سخت است،بلکه گرد و خاک زیادی هم در مسیر حرکت زائران به‌وجود می‌آورد که برای سلامتی آن‌ها مضر است.در تمام خیابان‌های منتهی به حرم، کارگران مشغول کارند،برای همین حصار و داربست‌های فلزی کشیده شده و هیچ علامتی هم برای راهنمایی زائران به سمت ورودی و خروجی‌ های حرم وجود ندارد، همین موضوع زائران زیادی را در انتخاب مسیر برای ورود به حرم و همین‌ طور پیدا کردن توقفگاه ‌های اتوبوس ‌ها سردرگم کرده است.

داخل مسجد هم به‌خاطر اجرای طرح توسعه، بخش‌ های مختلفی تخریب شده است و وجود «تاورها» و «جرثقیل»های عظیم‌الجثه در اطراف حرم، آن فضای معنوی سابق را از بین برده و توجه بیشتری از زائران را به خود جلب می‌کند. توجهی که بخشی از آن هم معمولا به برج ساعت «ابراج البیت» با ۶۰۱ متر ارتفاع معطوف می‌شود.

محدوده‌ ی پشت مقام ابراهیم (ع) هم که در گذشته از آن محل، زائران به سعی صفا و مروه می‌رفتند، در طرح توسعه دگرگون شده و تابلوهایی در ورودی آن نصب شده که زائران را به مسعی راهنمایی می‌کند؛اما همین مسیر به طبقات دوم و سوم مسعی می‌رود که از نظر شرعی برای زائران ایرانی مشکل‌ آفرین است.

مساحت قبلی مسجدالحرام حدود ۳۶۶ هزار و ۱۶۸ مترمربع بود که در طرح توسعه‌ی کنونی که در حال اجراست، ساختمان‌های شمال شرق و شمال مسجد ساخته شده و حدود ۳۲۰ هزار مترمربع به طرح اضافه می‌شود و فضای مسجدالحرام به ۷۰۰ هزار مترمربع می‌رسد.

انتظار می رود مسئولین حج وزیارت ایران بویژه بعثه مقام معظم رهبری نسبت به مشکلات پیش آمده در نتیجه طرح توسعه حرم برای زائران بیت الله الحرام خصوصا حجاج ایرانی ایجاد شده مراتب اعتراض و همچنین پیشنهادات خود را به دولت و وزارت حج عربستان اعلام کنند.بدون تردید استمرار فعالیت های اجرایی توسعه حرم امسال نیز سهمیه حج و عمره ایران و سایر کشورهای اسلامی را تحت تاثیر قرار خواهد و مدت زمان انتظار ثبت نام شدگان به ۲۵ سال بطول خواهد انجامید و در نتیجه مشکلات فراوانی را برای مردم بوجود می آورد.لذا سکوت مصلحتی نهادهای مربوطه بویژه مسئولان حج و وزارت خارجه در قبال منافع زوار ایرانی قابل توجیه نیست.