سیر تکاملی زخم ها

دکتر محمد دورقی :چندی پیش برای معالجه ی دندان دردم به مطب یکی از دندانپزشکان مراجعه کردم.دندانم به شدت درد می کرد و کوچکترین تماسی با آن دردش را تحریک ‌و تشدید می کرد. زمانی که دندانپزشک در حال کار روی دندانم بود با اینکه تلاش فراوانی می کردم صبوری کنم و با تاب آوری درد ، زمینه کار راحت را برای آن دندانپزشک محترم فراهم آورم اما شدت درد به حدی بود که باعث تکان های ناگهانی در سر و گردنم می شد.

هر دفعه که تکان مختصری می خوردم و صوت درد آلود ملایمی از میان دهان کرخت شده ام خارج می شد ، پزشک دست از کار می کشید و گو اینکه گناهی نابخشودنی مرتکب شده بودم، غضب آلود، نگاهم می کرد. دوباره سعی می‌کردم تحملم را بیشتر کنم و تا حد الامکان هیچ نشانه ای از تالم بروز ندهم اما رفلکس هایم، ناخودآگاهی بود و امکان مدیریت و کنترل آنها نبود. آخرین بار، وقتی که پزشک نگاه تندی به من کرد و خواست چیزی بگوید ، نیم خیز شدم، آب و خون دهانم را شتابان توی سینک کوچک کنار یونیت خالی کردم و گفتم آقای دکترچرا فکر می کنید اظهار تالم ناخود آگاهی و رفلکس های طبیعی و بی اختیار من، اعتراضی به کیفیت کار و ماهیت عمل شماست؟ تکان های مختصر و کم دامنه من که مانع کار شما نمی شود. چرا فکر می کنید وقتی درد ِ ناگزیر دارم، مهارت و دانش شما را زیر سوال برده ام؟ وقتی نیروی خارجی به دندانم وارد می شود چه شما پروفسور یگانه ی جهان دندانپزشکی باشید و چه یک انترن مبتدی این رشته، دندانم درد می گیرد و بدنم بصورت کاملا ناخودآگاه، عکس العمل نشان می دهد. تا زمانی که این رفلکس ها مانعی در راه کار شما نیست لطفا ، آنها را به ماهیت، اعتبار و دانش خود پیوند نزنید.

این روزها نهادهای مسئول، اظهار تالم ناخودآگاهی مردم خوزستان را به هویت و مشروعیت نظام پیوند می دهند و نمی توانند بپذیرند که این اعتراض ها ، اعتراض هایی طبیعی به دردهای ناشی از ناکارآمدی و اجحاف های مزمن هست و رادیکال و براندازانه نیست. نمی توانند بپذیرند که درد ناشی از تشنگی و مرگامیری احشام ،منجر به رفلکسی هایی طبیعی در پیکره ی متالم این مردم شده است . نمی توانند بپذیرند که اعتراض ها از لحاظ نوع و هدف و ماهیت، طیفی هستند نه نقطه ای. طیفی که از یک اعتراض خیرخواهانه ی ساده شروع می شود و تا اعتراض رادیکالی به ماهیت و مشروعیت و فلسفه ی وجودی یک نظام سیاسی امتداد می یابد . لزومی ندارد با اعتراض مدنی ساده ای که نسبت به سوء عملکرد مدیریتی در یک بخش بروکراتیک انجام شده است همانند یک اعتراض رادیکالی و افراطی برخورد کنیم و با این کار، خود، مسبب تغییر درماهیت اعتراض های مردم و تشدید نارضایتی آنها بشویم.

اعتراض به کم آبی در خوزستان در روزهای اول فقط و فقط یک اعتراض ساده ی مدنی به سوءعملکرد و ناکارآمدی و بی عدالتی واحدهایی از دولت بود اما وقتی که مستندات عینی مردم و درد آشکار آنها، توسط یک مقام عالی رتبه بنام استاندار انکار می شوند، اعتراض وارد اولین پیک خود می شود. یعنی شدت می گیرد و در طیف مورد اشاره، یک درجه، ماهیت رادیکال تری پیدا می کند.بعد از این انکار ِ غیرمعقول ،انتظار داشتیم یک کار تصحیحی و همذات پندارانه انجام شود اما در کمال ناباوری نه تنها هیچگونه اقدام جبرانی و تصحیح کننده ای انجام نشد، بلکه شاهد حضور یگان های ویژه در خیابان ها شدیم. کاری که باعث تمایل بیشتر حرکت اعتراضی مردم به سمت افراطی گری شد. با‌‌ رصد جریان‌کلی اعتراض‌های سالهای اخیر در خوزستان و امعان نظر دقیق در مجموعه رفتارها و شعارهای‌ تظاهر کنندگان به این نتیجه می رسیم که نگرش منفی به مردم و عدم اعتماد به آنها و نگاه امنیتی حتی به طبیعی ترین اعتراض های آنها ، در تشدید بحران ها و تکامل بخشی به اعتراض های مردم خوزستان بسیار موثر بوده است.چرا که نهادهای مسئول، همیشه، اعتراض در خوزستان را اعتراض به مشروعیت می بینند و هیچگاه نمی توانند برای آن وجهی طبیعی و یا وجهی خنثی و بدون قصد و مسالمت آمیز تصور کنند و در سایه سار این بی اعتمادی افراطی، حتی در موجه ترین و ساده ترین اعتراض های این مردم هم به دنبال رد پای وهابیت و داعش و الاحوازیه، می گردند.ترسیم این نوع تصویر از این مردم ساده و صبور و وفادار بسیار غیرمنصفانه و پرپیامد هست و باعث بی اعتمادی متقابل به مسئولین شده است.

باید بپذیریم که مردم خوزستان مثل مردم سایر استان ها می توانند به ناکارآمدی به شکلی مسالمت آمیز و مدنی معترض شوند و نمی شود با نگاه و تفسیر مضیق هر نوع اعتراض آنها را امنیتی دید و با یگان ویژه به مقابله با آن پرداخت. سهم مدیران اجرایی و وزرا و مسئولین ِ متولی انتقال آب و مدیریت سدها، در افراطی کردن اعتراض ها و شدت گرفتن آنها، از سهم معترضان کف خیابان بیشتر است و بر همین اساس است که یگان ویژه باید به جای خیابان های خوزستان به سراغ وزیر نیرو و مافیای آب می رفت چرا که علت العلل و ریشه ی این اعتراض ها در تصمیمات ناعادلانه ی آن جماعت، نهفته است. اگرمسئولان اجرایی و نهادهای امنیتی بین اعتراض به هویت و مشروعیت نظام و اعتراض به نارسایی های عملکردی و مدیریتی تفکیک قائل نشوند نه تنها نمی توانند مشکلات بحران آفرین را برطرف کنند بلکه خود مسبب تثبیت و نهادینه سازی رفتارهای بحران آفرین خواهند شد. مسئولان و نهادهای دست اندرکارباید بدانند که تبعیض و نادیده انگاری و نگاه غیر عادلانه خاصیت بحران آفرینی دارد و برای کنترل بحران ها باید تبعیض ها و بی عدالتی ها را کنترل کنند و یکبار برای همیشه به نگاه بدبینانه به مردم خوزستان پایان دهند.باید بدانند اعتراض به ناکارآمدی، اعتراضی اپوزیسیونی نیست.

به جای تحریف و انکار این اعتراض ها و نادیده انگاری علل موجده آنها، آنها را بپذیریم و سعی در حل ریشه ای آنها داشته باشیم. تخصیص اعتبار به مشکل آب خوزستان وقتی که اصل مساله انتقال آب هنوز به قوت خود باقی ست، چه معنایی دارد ؟ به جای تزریق منابع مالی به خوزستان منابع انسانی کارآمد به این استان تزریق کنید و نسبت به مردم ، نیات حسنه داشته باشید. تنها فرمول حل مشکلات خوزستان همین است. کرخه و هورالعظیم و کارون و شادگان و روستاهای دهدز و کل خوزستان، روی یونیت دندانپزشکی شما دراز کشیده اند و شما دارید با ناشیگری به جای ترمیم دندان های آنها،با بی ملاحظه گی دندان هایشان را از جا می کنید. نباید شاهد رفلکس های طبیعی این پیکره ی دردمند باشید؟! چرا فکر می کنید این رفلکس ها غیرطبیعی هستند و مستحق نگاه غضب آلود و سرکوبند؟ اگر برای ناکارآمدی حدی نمی گذارید بهتراست که برای توهم توطئه و نگاه امنیتی حدی بگذارید تا خود عامل تکامل بخشی به بحران ها نشوید و یک اعتراض ساده ی مدنی را به اعتراضی افراطی و رادیکال تبدیل نکنید.

امروزه فقط حرف های احمقانه بی خطرند.گره بر ابرو نداشتن، از بی احساسی خبر می دهد.و آنکه می خندد، هنوز خبر هولناک را نشنیده است. /برتولت برشت