نقد کتاب حته نوشته محمد کیانوش راد

حسین ملک خدایی : کتاب حته را خواندم ، از ابتدا که کتاب را دستم گرفتم تا تمامش کردم آن را کنار نگذاشتم،یعنی اینکه کتاب از یک جاذبه و کششی ادبی برخوردار است و خواننده در خواندن کتاب دچار سردرگمی نمی شود سبکی ساده، روان و شیرین و جذاب دارد قدرت هیجان در داستان نهفته است ،شما را وا می دارد آن را تعقیب کنید
اگر چه شخصیت حته شخصیتی چند وجهی نیست اما نویسنده تلاش کرده است تا حدودی آن را چند وجهی نشان دهد،حته در داستان در عین حال که یک فرد شجاع و شرور است
اما قلبی رئوف و عاشق پیشه دارد،نقطه کانونی داستان ،ظلم و ستم وتحقیری است که بزرگ مالکان درباری نسبت به منطقه بالاخص روستای دبات شوش داشته‌اند و نویسنده در آخر داستان با وصل کردن ظلم و ستم بزرک مالکان دربار شاه به جریان هفت تپه نشان می دهد که این تحقیر نسبت به منطقه به اشکال مختلف همچنان پایان نیافته است ،داستان نشان می دهد که حته محصول و نتیجه یک تحقیر تاریخی و سیستماتیک است،البته نویسنده می توانست وقت بیشتری صرف زمینه های اجتماعی داستان بکند اما دکتر کیانوش‌راد قدری با عجله سر و ته داستان را بهم آورده است،نویسنده کانتکس سیاسی و اجتماعی دوران رضاخان را پایه قضاوت اجتماعی قرار داده و همین زمینه اجتماعی را به دوران محمدرضا پهلوی منگنه می کند،در صورتیکه زمینه اجتماعی دوران رضاخان با اصلاحات کشاورزی در دوران پهلوی بسیار متفاوت است .
و از طرفی در دوره محمد رضا پهلوی شهرستان شوش بالاخص در زمینه توسعه کشاورزی و توسعه صنعتی در دوران حیات حته بسیار متحول شد و نویسنده می توانست به آن اشاره کند،کمتر کسی در این زمان می تواند خود را جای حته بگذارد یا حته را الگوی رفتاری خود قرار دهد،چون از طرفی باید به نقش سروان کشاورز و سربازانی که در درگیری با حته کشته شدند هم بیندیشد.

به دلایل عدم همراهی ایلات لر منطقه با حکومت مرکزی،لرهای منطقه با حته درگیر نمی شدند و در دستگیری حته هرگز سران لر با حکومت پهلوی همکاری نکردند و حته هم متعرض روستاهای لر نشین نمی شد .شخصیت حته چنانچه قلم کیانوش‌ راد ترسیم کرده است فاقد یک نگاه عمیق اجتماعی است و فقط به چهارچوب روستای دبات محدود می شود
محمد کیانوش راد قلم توانایی دارد .من قلمش را می ستایم،خوب است این قلم در خدمت احیای الگوهای فرهنگی گمنام منطقه که در خوزستان و کشور می زیسته آند فعال شود .حیف است این قلم بعد از موانع و محدودیت سیاسی از بد حادثه در زمینه های ادبی به جولان درآید یعنی کاش این قلم خیلی وقت پیش در زمینه ادبی آثاری عرضه می کرد
اگر این قلم حوصله بیشتری بخرج دهد و عمیق تر و همه جانبه تر به ابعاد سوژه ها بپردازد بسیار موفق تر عمل خواهد کرد.من به سهم خود از خواندن کتاب لذت بردم و خواندن این کتاب را به دوستان توصیه می کنم