علوان ، قابل تکرار نیست ؛ او شعر شناس ماهری بود

عبدالله سلامی : علوانیه ، آمیزش و تلفیق ساده از صدای خش دار با تک نوازی ساز رباب است .علوان پیش از اینکه آواز خوان باشد ، شعر شناس ماهری بود ، ذوق او هر شعری را برای آواز علوانیه انتخاب نمی کرد و نمی پذیرفت ، نزد علوان ، چگونگی ، وزن ، آهنگ و محتوای قوی شعر ، برای انتخاب آواز علوانیه ، بسیار مهم بود . زیرا او آواز خوان ضمیرش و هنرمند محافل علاقه مندان به شعر شعبی بود.باید اذعان کرد ، بعداز علوان ، کسی نتوانست به شایستگی سبک علوانیه را تقلید کند و آوازش را بخواند و همچنین در انتخاب شعر برای آواز علوانیه ، به مهارت او برسد . خوانندگان آواز علوانیه که بعداز علوان ظهور پیدا کرده اند ، هنوز هیچکدام نتوانست پایش را درست ، قالب به قالب جای پای علوان بگذارد .

ابو جعفر سلامی از دوازده سالگی به تقلید صدای علوان و آواز علوانیه پرداخته بود ، الان که در سنین نزدیک به پنجاه سالگی بسر می برد و همچنان آواز علوانیه را می خواند ، اعتراف می کند کماکان با صدا و ادای علوان ، فاصله زیادی دارد .علی رغم اینکه علوان از انساب اهل طرب بود ، اما هرگز علوانیه را در خدمت اشعار و ادبیات غرامی (عاشقانه) ، قرار نداده بود و به قول معروف ، علیهن ، شعری فرا نگرفت و آوازی نخواند . علوان در دو دوره متفاوت آواز علوانیه را می خواند ، در میان سالی با داشتن دندانهای سالم و در کهولت سن با دهانی فاقد دندان آواز علوانیه را خوانده بود . دوره دوم را بنام العلوانیه الدرده می توان نامگذاری کرد در دوره دوم ، ادای مخارج کلام شعر علوانیه و شنیدن آن ، برای علوان و شنونده کمی دشوار شده بود و تارهای صوتی حنجره علوان نیز کمی به ضخامت رفته و در صدایش کمی بحه و خش ، پدیدار شده بود .

علوان بخشی از عمر میانسالی تا کهولت سنش را در اهواز قدیم و آسیه آباد گذرانده بود ، علوان آواز علوانیه را معمولا صبح ها در مضایف و دواوین صرف قهوه بیوت معروف عرب های اهواز قدیم می خواند و اجرت می گرفت .بدون تردید اشعار شعبی شعرای معروف در جذابیت شنیدن علوانیه ، نقش بسزایی داشت و رکن اصیل آن شمرده می شد ، ادای حزین علوانیه که خمیر مایه ای از مقام دشت است ، رکن دیگر آواز علوانیه را تشکیل می داد .

البته گرایش به شنیدن علوانیه بعداز پیروزی انقلاب و در چندین دهه اخیر رونق و رواج پیدا کرده است .علوان در تلحین و پرداخت آواز علوانیه با مهارت کافی و منحصر بفردش ، با قدرت بداهه گویی نام شعرای شعر را در ترکیب آواز علوانیه تلفیق می کرد تا به همین مناسبت ، اجرت هنرش را از دست شنونده و مخاطب علوانیه ، بستاند . اوج ناله های صدای علوان ، درست با نقطه اوج شعر آواز علوانیه می آید .