ناظران عربی منتظر ابتکار عمل این مرد ریزنقش هستند /همراه با متن عربی روزنامه «النهار»

این روزها دریابان علی شمخانی، دبیر شورای عالی امنیت ملی کشورمان مورد توجه افکار عمومی عربی قرار گرفته است و بسیاری از رسانه های عربی توجه ویژه ای به او می کنند. البته این توجه از زمان آغاز به کار او در سمت دبیری شورای عالی امنیت ملی کشورمان وجود داشت. به گونه ای که بسیاری از تحلیلگران عرب این گونه می پنداشتند که انتخاب او به این سمت بتواند تاثیر به سزایی در کاهش تنش ها در روابط ایران و عربستان از یک سو و ارتقای روابط تهران با جهان عرب از سوی دیگر داشته باشد.

با سفر شمخانی به عراق وی بیش از پیش مورد توجه رسانه های عربی قرار گرفته است. اکنون بسیاری ابراز امیدواری می کنند که او بتواند نقشی موثر در بهبود روابط ایران با جهان عرب به ویژه در زمینه های امنیتی ایفا کند. کسی که بسیاری او را معمار معاهده های امنیتی ایران با کشورهای عربی از جمله عربستان در زمان محمد خاتمی می دانند، آیا اکنون نیز می تواند معمار احیای روابط ایران با جهان عرب به ویژه عربستان شود؟

روزنامه لبنانی النهار که از روزنامه های نزدیک به جریان 14 مارس از جریان های نزدیک به عربستان است در یادداشتی به قلم خانم مونالیزا فریحه به این موضوع می پردازد و تلاش دارد به نوعی به این پرس پاسخ دهد. وی در این باره می نویسد: بعد از انتخاب علی شمخانی به دبیری شورای عالی امنیت ملی ایران خوش بینی ها نسبت به رویکرد سیاسی جدید تهران در قبال جهان عرب افزایش یافت. رابطه تاریخی شمخانی با کشورهای عربی حوزه خلیج فارس به ویژه عربستان خوش بینی ها نسبت به شکست دیوار دشمنی و بی اعتمادی میان عربستان سنی با جمهوری اسلامی ایران شیعی را افزایش داده است. ارتباطات شمخانی با عراقی ها و تماس هایش با مقام های عراقی در بغداد و نجف و اربیل برای پایان دادن به بحران حکومت در عراق باعث شده است تا بیش از پیش نام او در عرصه دیپلماسی روابط ایران و اعراب مطرح شود. بسیاری از کارشناسان شمخانی را مردی واقع گرا در دنیای سیاست توصیف می کنند و می گویند که او فردی است که تلاش دارد پرونده های مختلف منطقه ای را با آرامش و به دور از تنش پیش ببرد.

مونالیزا فریحه در ادامه یادداشت خود اصالت عربی خوزستانی شمخانی را مساله ای بسیار برجسته و مهمی توصیف می کند و می نویسد: «با انتخاب حسن روحانی به عنوان رئیس جمهوری ایران، ایرانی ها نشان دادند که به دنبال آغاز دوره جدیدی در روابط خود با جهان هستند. دوره ای که قرار است در آن ایران از انزوای بین المللی خارج شود. جایگاه ویژه ای که اکنون شمخانی در دولت جدید ایران به دست آورده است و همچنین رویکرد مثبتی که جهان عرب نسبت به او دارد، می تواند روحانی را در رسیدن به این هدف بسیار یاری رساند. شمخانی که نشان ویژه ملک عبدالله بن عبدالعزیز، پادشاه عربستان را دارد می تواند فردی موثر در تغییر رویکرد اعراب به ویژه عربستانی ها به ایران محسوب شود.وی تاکید می کند، شمخانی علی رغم این که در دولت خاتمی فعال بوده است اما حمایت آیت الله خامنه ای رهبر ایران را نیز پشت سر خود دارد.

روزنامه نگار روزنامه النهار در ادامه یادداشت خود نقش شمخانی را در تغییر مالکی و به روی کار آمدن حیدر العبادی بسیار موثر می داند و می نویسد: با این کار شمخانی از یک سو توانست طیف دولت روحانی اعتدال گرا را در رسیدن به دستاوردی مهم یاری رساند و از سوی دیگر ثابت کند که در سایه تحولات جاری میدانی و روند مبارزه با داعش ایران همچنان حامی تحولات مثبت سیاسی از جمله در عراق است.وی در پایان می نویسد: اکنون همه امیدوار هستند که به رغم اظهارات آتشینی که ایران و عربستان علیه یکدیگر بیان می کنند، تحولی در روابط دو کشور به وجود بیاید و تهران و ریاض بتوانند علی رغم اختلاف های موجود در جهان عرب به ویژه در سوریه به یکدیگر نزدیک شوند. در این جا نیز انتظار می رود که شمخانی بتواند نقش آفرینی کند و از ظرفیت های خود در این زمینه استفاده کند.

” متن عربی تحلیل روزنامه النهار “”

الوجه “الجديد” لإيران

بعد تعيين علي شمخاني أمينا للمجلس الأعلى للأمن القومي في إيران، كثرت التكهنات عن سياسة إيرانية جديدة حيال العرب. علاقاته التاريخية مع دول الخليج، وخصوصاً السعودية، أثارت تفاؤلاً باختراق جدار العداء بين المملكة السنية والجمهورية الاسلامية الشيعية. صلاته القديمة مع العراق واتصالاته في آب الماضي مع السلطات في بغداد والنجف واربيل لإنهاء أزمة الحكومة العراقية، زادت شائعات توليه الملف العراقي. عقب الدمار الذي نهش المحور الممتد من حدود إيران شرقاً إلى البحر المتوسط مروراً بالعراق وسوريا ولبنان، أوحى تعيين رجل يوصف بالواقعية السياسية، بتوجه إيراني إلى التخلي عن المقاربة العسكرية والأمنية للواء قاسم سليماني لملفات المنطقة، لمصلحة مقاربة سياسة أشد هدوءاً.بدا تعيين هذا الرجل، وهو الأول من أصل عربي يتسلم منصباً بهذا المستوى في جهاز الدولة الإيرانية منذ الثورة، امتداداً لعهد جديد في إيران بدأ مع انتخاب حسن روحاني الذي أبدى رغبة في إخراج بلاده من عزلتها الدولية. ففي عهد محمد خاتمي، نجح شمخاني من منصبه وزيراً للدفاع في كسب ثقة الغرب نتيجة قربه من المشروع الاصلاحي للرئيس، وبات يمثل أملاً أميركياً في تغيير النهج الإيراني. ومن هذا المنطلق، اعتبر حلوله محل سعيد جليلي، الايديولوجي المتشدد الذي واجه في نهاية عهده انتقادات كثيرة، حتى من مقربين من المرشد بدعوى إساءة إدارة المفاوضات النووية وزيادة المتاعب الدولية لبلاده، دليلاً إضافياً على رغبة طهران في تصحيح أخطاء سلفه وخطايا سيّده محمود أحمدي نجاد. وعلى رغم نقل روحاني الملف النووي الى عهدة وزارة الخارجية، بقيت في جعبة الاهوازي الحائز وسام الملك عبدالله بن عبد العزيز، ملفات لا تقل تعقيداً عن ملف الطموحات النووية الإيرانية.تنبع السمعة المعتدلة لشمخاني من لياقته في مواجهة المتشددين. لكن أحداً لم يتوهّم أنه غريب عن نظام الملالي. إنه إلى حدّ كبير نتاج للثورة الإسلامية. ابن الحرس الثوري الذي انتقل إلى الوسط السياسي. ويقول باحثون في الشأن الإيراني إنه حتى عندما شارك في حكومتي خاتمي وزرع الآمال في الغرب، كان دائماً رجل خامنئي في حكومة خاتمي.

عندما تخلت طهران عن رئيس الوزراء العراقي السابق نوري المالكي الصيف الماضي، ثمة من رأى في هذه الخطوة لمسات لشمخاني وفوزا للمعتدلين في طهران، بيد أن مسار الأحداث أثبت أن تبدل الموقف الإيراني سببه التطورات على الارض والغزو الداعشي أكثر من كونه تحوّلاً في السياسة الإيرانية. ولم يختلف الوضع في سوريا حيث لا تزال طهران تتمسك بالسياسة نفسها حيال النظام. أما عودة التراشق بين الرياض وطهران، فليست إلا دليلاً على أن هذا المحارب القديم لا يزال عازماً على خوض السياسة ببدلة العسكر، وأنه يقف عند خط الدفاع خلف خط النار الذي لا يزال يقوده شمخاني.

موناليزا فريحة