تفسیر معاصرانه یاخوشه چین گذشته

مهری کیانوش راد :اسم یک کتاب مانند اسم یک آدم است ، گاهی اسمی را می شنوی جذبش می شوی و دوست داری صاحب اسم را ببینی ، اما هنگام دیدار ، تصورات تو در هم می ریزد و می بینی ، آن نیست که انتظارش را داشتی .فاصله دیدن اسم این کتاب تا خواندن آن ، حکایتی بود ، که گذشت .تفسیر معاصرانه ی قرآن کریم ، ترجمه کتاب the study Quran به زبان انگلیسی است .با سر ویراستاری حسین نصر و ویراستاران : جانر دگلی / ماریا دکاکه/ جوزف لومبارد و کمک ویراسته ی : محمد رُستُمبا ترجمه ی خوب : ان شاالله رحمتی و ویراسته:مصطفی ملکیان و سال نشر : ۱۴۰۰-۹۹

هر چند این کتاب دارای ویژگی های خوبی است ؛ اما نام کتاب تناسبی با محتوای آن ندارد . نه نویسنده آن مفسّر است که تفسیری نوشته باشد و نه مطالب آن معاصرانه ، یعنی مشکل خاص امروزی را ارزیابی نکرده و پاسخگوی پاسخی مطلوب و به مفهوم امروزی بودن نیست .فکر می کردم با خواندن این کتاب تجربه ی تازه ای را کشف خواهم کرد و با نگاه مفسر قلمرو های تازه ی نامکشوفی را خواهم دید .اما ؛ خواندن کتاب خواسته ی مرا در دو جهت برآورده نکرد :

الف: نگرش کتاب معاصرانه و تازه نبود ، اصلا تفسیر تازه ای نبود ، بلکه گل چینی از نظرات تفسیری گذشتگان بود ، افرادی مانند رازی ، میبدی ، قرطبی و ….که به قرون قبل تعلق داشتند ، که البته عیبی محسوب نمی شد ؛ اما با نام کتاب هم خوانی نداشت .

ب: انتظار داشتم با فضایی مانند تفسیر المیزان روبرو بشوم . بررسی یک آیه از جهات مختلف روایی ، فلسفی ، نقد و آرا گذشتگان . که این تقاضا نیز برآورده نشد.روش این کتاب مرا به یاد رساله ی محشی انداخت .ذکر یک حکم و بیان آرا مجتهدین مختلف ؛ اما در اینجا آیه ای ذکر و نظرات مفسرین مختلف ذکر شده بود . به نمونه ای از متن این کتاب اشاره می کنیم :تفسیر معاصرانه قرآن کریم ج ۱ ، ص ۶۳۲ ۱۴۵- برخی گفته اند در عبارت کتاباً موَجّلاً فرجامی معین [است]

یک فعل مجذوب وجود دارد : کتب الله کتاباً موجّلا «خداوند فرجامی معین تعیین فرمود» (طبری). گفته اند عبارت هرکس پاداش دنیا را بخواهد ، اشاره به کسانی است که به دنبال غنایم جنگی ، مدح و شهرت بودند(رازی)گو اینکه این عبارت فحوای فراگیرتری دارد(قرطبی) …این شیوه تا به آخر ادامه دارد ، بدون تحلیل و نقدی .البته کتاب از ترجمه ای خوب برخوردار است و شاید تنها ویژگی همخوان با نام کتاب نثر آن باشد ، که متناسب با نثر معاصر است.