مناظرات و ملاحظات! – قسمت اول

بدون تردید مناظرات تلویزیونی نقش بسیار محوری و موثری را در خلق فضای رقابتی و انسجام سازمان رای نامزدها و جلب مشارکت شهروندان دارند . بدور از مبالغه می توان گفت مناظره های تلویزیونی بیش از ۵۰ درصد در موفقیت نامزدها موثر می باشند.مناظره نخست که بعنوان دست گرمی و آغاز ماراتن رقابت هاست می تواند ما در ارزیابی اولیه فضا و شناخت توانمندی نامزدها یاری دهد.البته نباید فراموش کرد بازی اول و افتتاحیه لیگ فوتبال گرچه بدلیل استارت رقابت ها بسیار هیجان انگیز است اما به اندازه بازی نهایی و فینال موثر نیست.سعی خواهیم کرد پس از پایان هر کدام از مناظره ها ، ملاحظات و تعلیقاتی را بیان کنیم امید است در تحلیل شرایط سیاسی موثر واقع شود.می توان ملاحظات مناظره اول را در نکات زیر خلاصه کرد :

۱-جناب آقای دکتر روحانی با وجود جناب جهانگیری توانست ضمن اجتناب از مجادلات لفظی با نامزدها و حاشیه ها تراشی ، متانت و وزانت خود را بعنوان شخص دوم نظام اسلامی حفظ و در پاسخگویی به ابهامات دیگران به آمار و مباحث ایجابی و علمی اکتفا کند و قضاوت را به افکار عمومی بسپارد. البته طرح اتهام علیه رئیس جمهور و منتخب مردم آنهم در رسانه عمومی بدون استنادات متقن زیبنده برخی نامزدها نبود و از سویی خلاف سفارش مقام معظم رهبری بویژه در زمان مناظرات سال ۸۸ می باشد. در مجموع آقای روحانی نشان داد که بر مباحث اقتصادی و اجرایی و نیز داده ها احاطه کامل دارد ، گرچه برخی با بگم بگم ها قصد حاشیه سازی داشتند.

۲-قالیباف از همان آغاز مناظره با گارد خاص و در راستای “انتقام جویی” از روحانی بابت مناظرات سال ۹۲ ، وارد گفتگوی شش جانبه شد. وی در آغاز با وارونه جلوه دادن سخن رئیس جمهور در سال های پیش درصدد بود مناظره را از روال معمول و پاسخ روشن به پرسش ها به سمت “جنجال” و “مراء” سوق دهد . البته وی پیش بینی حضور موثر و غافلگیر کننده “جهانگیری ” را نکرده بود و این امر سبب شد تا قالیباف از “تاکتیک احمدی نژاد” نتیجه عکس بگیرد و در نهایت توضیحات رئیس جمهور همه چیز را خنثی کرد.نباید فراموش کرد روش “انتقام جویانه” و “ارعاب” و تهدید به “افشاگری” ناشی از انفعال است و تقریبا “جهد العاجز” می باشد.بلند کردن برگه کپی شده به سبک احمدی نژاد و تهدید جهانگیری و سوال آمرانه وی درباره کاندیداتوری معاون اول رئیس جمهور نشان داد که شهردار تهران پایان خوبی در لیگ مناظرات نخواهد داشت

۳-قاضی رئیسی علیرغم عدم ورود به چالش های لفظی و رعایت انصاف در حق رقبا ، اما با ارائه آمار متناقض و عدم بیان برنامه و راهکارهای خود جهت کاهش آسیب های اجتماعی ، نشان داد که چیزی برای گفتن در حوزه اقتصاد و سیاست داخلی ندارد. از سویی قاضی رئیسی مسلط به اصول مناظره و گفتگوهای چالشی و چند جانبه نبود و یا شاید هم این ضعف ناشی از نبود مشاوران خبره باشد.

۴- اسحاق جهانگیری بعنوان مرد اول میدان مناظره نخست با دفاع های منطقی و پاسخ های عمیق و تاریخی توانست همه معادلات و بافته های مخالفان دولت را در هم بریزد و چهره ماندگاری را از خود به یادگار بگذارد . هیچکس تصور نمی کرد معاون اصلاح طلب رئیس جمهور و مرد سر به زیر دولت اینگونه خوش بدرخشد و از پیشنه و عملکرد مخالفان دولت پرده بردارد.جهانگیری با اطمینان ، لبخند و خونسردی اما حماسی ،بطور صریح و شفاف جسورانه از مظلومیت یاران دولت ، ممنوعیت ها و حذف ها سخن گفت. شجاعت جهانگیری و کنار نهادن تعارفات از او یک قهرمان ساخت.جالب اینکه در جایی قالیباف با یادآوری تعلق معاون اول روحانی به خانواده شهدا در صدد برآمد تا از باب تحبیب ، جهانگیری را از ادامه بحث باز دارد ولی پاسخ زیبای معاون اول رئیس جمهور که :من ادعا نکرده بودم برادر شهید هستم اما به موقع خواهم گفت چه کسی ارزشی تر است” نامزد مدعی را میخکوب کرد.رای بالای شهروندان در نظرسنجی ها به جهانگیری نشان از موفقیت وی در پیشبرد مباحث مناظره اول است . نباید فراموش کنیم ، جهانگیری انتخاب درست و اول روحانی در تیم دولت بود .

۵- میرسلیم با آرامش مخصوص و پوشش شرقی تلاش نمود تا سخنان خود را بدور از احساسات و با اتکا به داده های علمی و برنامه های بالادستی بیان کند اما حاشیه سازی قالیباف مانع از احاطه منش پرسشگری علمی میرسلیم بر روند مناظره شد.

۶-هاشمی طبا ، گرچه سعی کرد با سخنان منصفانه و تقدیر از تلاش های دولت مانع از چکشی شدن گفتگو ها شود اما بی رمقی و عدم تناسب پاسخ ها با پرسش ها کمی باعث کسالت شنوندگان شد لیک در نهایت جمع بندی قسمت دوم پرسش ها به او رسید و موجب بازگشت آرامش به فضای مناظره گردید

نعیم حمیدی