استفاده از ظرفیت فضای مجازی در انتخابات با حذف فیلترینگ

سیمین غافلی :سانسور اینترنت در ایران یا همان فیلترینگ اینترنت ؛ از جمله اقدامات انجام شده از سوی نهادهای مختلف به منظور اعمال سانسور ، دسترسی گزینشی و نظارت سازمان یافته و هدف دار بر دسترسی به محتوای وب سایت ها و همچنین برخی از نرم افزارها برای کاربران ایرانی است.
براساس آنچه عنوان شده فیلترینگ در ایران بر اساس قوانین مصوب در شورای عالی فضای مجازی و مجلس شورای اسلامی اعمال می‌ شود اما علی رغم همه این موارد هیچ نهاد یا دستگاهی مستقیما مسئولیت فیلترینگ را بر عهده نمی گیرد! موضوعی که خود جای سوال دارد که اگر این اقدام یک کار قانونی است چرا هیچ دستگاهی ، مستقیما مسئولیت فیلترینگ را بر عهده نمی گیرد.
یکی دیگر از نکاتی که در این خصوص مطرح است آن است که اگر فیلتر کردن یک امر قانونی است ، دور زدن فیلترینگ قطعا یک کار غیرقانونی به شمار می رود اما در این باره مشاهده می شود که مسئولان ، وزیران و بسیاری از اعضای بخش های دولتی در ایران در شبکه های اجتماعی فیلتر شده حساب شخصی داشته و حتی از عملکرد خود دفاع می کنند و گاهی حتی اخبار رسمی را پیش از انتشار در مبادی رسمی در همین صفحات شخصی خود اعلام می کنند.
فیلرینگ شرایط بسیار دشواری را در حوزه های مختلف در کشور به وجود آورده است ، به شکلی که اگر فردی بخواهد به بسیاری از سایت ها و یا نرم افزارها دسترسی داشته باشد باید از هفت خوان رستم بگذرد و با نصب فیلترشکن و کندی اینترنت شاید بتواند سر مبدا مقصود برسد. موضوعی که طی یکساله اخیر شاید بسیار وضعیت بدتری پیدا کرده است و مشاغل مختلف را با مشکلات بسیاری مواجه کرده است.

در این میان با فیلترینگ یوتیوب ، توییتر ، تلگرام و پس از آنها اینستاگرام و واتساپ و دیگر اپلیکیشن ها ، بسیاری از مشاغلی که در این بسترها فعالیت می کردند با تعطیلی مواجه شده و بسیاری بیکار شدند. همچنین اعمال فیلترینگ و استفاده از فیلتر شکن ها فعالیت را برای خبرنگاران و عکاسان رسانه های رسمی کشور نیز بسیار دشوار کرده است. آنها برای تبادل اطلاعات ، ارسال عکس و ویدیو با مشکلات زیادی ناشی از کندی اینترنت و همچنین فیلترینگ مواجه هستند اما در این میان هیچ مقام مسئولی پاسخگوی نیاز این افراد نیست و فقط شبکه های اجتماعی ساخت داخل پیشنهاد می شود که دارای باگ و مشکلات بسیار زیادی در حوزه نرم افزاری و امنیتی هستند.

از حوالی سال ۱۳۸۱ بود که بحث فیلترینگ به عنوان یک مسئله جدی کشور مورد توجه مسئولان قرار گرفت و پس از آن تاکنون شرایط فیلترینگ به سختگیرانه ترین خود رسیده است. همچنین سرعت ارائه خدمات اینترنت برای استفاده از سایت های داخلی نیز گواه این موضوع است که اینترنت در ایران بسیار کم سرعت و بدون کیفیت در اختیار کاربران قرار می گیرد ؛ موضوعی که در قرن ۲۱ در عصر ارتباطات جای تعجب است زیرا اینترنت در روزگار امروز چیزی شبیه اکسیژن برای انسان مدرن است اما به صورت قطره چکانی به مردم این کشور می رسد.

اینکه تا چه زمانی قرار است بحث فیلترینگ و همچنین کندی اینترنت به همین شکل در ایران ادامه پیدا کند موضوعی است که باید به صورت جدی از سوی سران کشور مورد بحث و بررسی قرار بگیرد زیرا تعطیلی کسب و کارها و تحت شعاع قرار گرفتن بسیاری از فعالیت ها در حوزه های مختلف کاری از جمله رسانه ها از تبعات همین موضوع است.

یکی از موضوعات مهمی که در این مورد می‌ توان به آن اشاره داشت ؛ مربوط به فرمایشات مقام معظم رهبری در این خصوص است که هر کسی مخاطبی دارد و باید مخاطب خود را به پای صندوق های رای بکشاند. اگر در خصوص انتخابات به کلام رهبری در دیدارهای اخیر ایشان دقت کنیم ، متوجه خواهیم شد که تمامی ابزارها می‌تواند در اختیار انتخابات قرار گیرد و دولت هم پای این کار آمده است و بخشی از ظرفیت‌ هایش را برای این امر مهم در اختیار انتخابات قرار داده است. پس با این نگاه که موضوع انتخابات یکی از مسائل ویژه و حساسی است که باید به آن توجه کرد که در این راستا چند مورد را پیشنهاد می‌ دهیم.
اول اینکه فیلترماندن اپلیکیشن ها چرا در ایام موسوم به انتخابات ادامه دار است خود علامت سوالی پررنگ را جلوی مخاطبین قرار می‌ دهد. اگر با دقت به صفحات و رویکردشان در زمینه انتخابات بنگریم شاهد افزایش روز افزون مخاطبین صفحات به این دلیل هستیم که کاندیداها دارای هواداران متعددی هستند و طبیعتا ارائه ایده ها ، برنامه ها و تفکرات می ‌تواند به این مخاطبین بیافزاید. اما دسترسی سخت و هزینه بردار به فیلترشکن ها این فرصت را از انتخابات پرشور و البته آگاهانه می‌ گیرد و یا حداقل کاهش را در آمار روبرویمان قرار میدهد.
اما موضوع مهمی که در این روزهای نزدیک به انتخابات باید به آن اشاره داشت ؛ توجه به حضور مردم پای صندوق های رای است که طبیعتا باید از مکانیزم های مختلف برای آن استفاده کرد. به طور مثال تریبون های آزاد ، مناظره ها ، حضور در مراسم های پرسش و پاسخ مردمی و … که همه ی این موارد بخشی از مشارکت حداکثری را پوشش میدهد. در کنار آن نیاز است فضای مجازی را هم مد نظر داشت ؛ فضای مجازی که می ‌تواند حتی روستاهای یک استان را هم به سرعت از تمامی ایده های یک کاندید مطلع سازد و طبیعتا وجود فیلترشکن ها چیزی جز اعصاب خوردی برای مخاطبین ندارد.
از این رو مسئولین باید با نگاهی نو با موضوع فیلتر برخورد کنند ، نگاهی که هیچ ظرفیت و فرصتی را برای حضور حداکثری از دست نمی‌ دهد و محدود نمی‌‌ کند و البته نظارت میکند. تا انتخابات ۱۰ روز بیشتر زمان باقی نمانده است ، مقداری نگاه مان باید گسترده تر شود. نگاهی که بگوید آیا برای تبلیغات انتخابات با حجم وسیع فضای ارزان‌تر و فراگیرتر از همین فضایی که فیلترش کردیم وجود دارد. پس می‌طلبد مسئولین با دقت نظر بیشتر این فضای مهم را از عرصه انتخابات حذف و محدود و گران نکنند.

و در پایان باید دید در این خصوص آیا راهکاری ارائه خواهد شد تا علاوه بر اعمال سیاست های مورد نظر برای دسترسی گزینشی و نظارت بر فضای مجازی ، کاربران نیز از این وضعیت متضرر نشوند و بتوانند بهترین استفاده را از این بستر داشته باشند یا خیر؟