تاثیر عملکرد نمایندگان فعلی در مشارکت مردم در انتخابات

دو دبیر و یک عضوِ تشکل دانشجویی و یک عضو بسیج دانشجویی در برنامه رادیویی «شش در دو» به تبیین دیدگاه‌های خود درباره ویژگی‌های یک انتخاب موفق پرداخته و تاکید کردند: عملکرد فعلی نمایندگان مجلس در میزان مشارکت مردم در انتخابات بعدی تاثیر دارد اما نقش شورای نگهبان و عملکرد شوراهای عالی و قوای سه گانه نیز در تامین نظرات جامعه و حضور پر شور مردم پای صندوق های رای نیز موثر است.«زهرا عظیمی» دبیر سیاسی دفتر تحکیم وحدت، «علی بیات» عضو شورای مرکزی اتحادیه جنبش عدالتخواه دانشجویی، «حمیدرضا معروفخانی» دبیر واحد سیاسی اتحادیه جامعه اسلامی دانشجویان و «فاطمه رجبی» عضو شورای تبیین مواضع بسیج دانشجویی با حضور در دومین ویژه‌برنامه انتخاباتی «شش در دو» که از رادیو گفت‌وگو پخش شد، ویژگی‌های یک انتخاب موفق، عملکرد مجلس یازدهم و چشم‌انداز انتخابات مجلس دوازدهم را مورد نقد و بررسی قرار دادند.

امین صبحی مجری این نشست سیاسی – دانشجویی سوالات را با علی بیات آغاز کرد.بیات با تاکید بر اینکه در یک جمله معتقدم مجلس در راس امور نیست گفت: عملکرد مثبت یا منفی هر مجلسی در میزان مشارکت مردم در انتخابات بعدی مجلس موثر است اما به نظر بنده جایگاه مجلس و انتخابات مهمتر و موثرتر از عملکرد مجلس است به عبارت روشنتر قوانین در مجلس تصویب می‌شود و مردم باید نتیجه آن را در زندگی خود احساس کنند مثل قانون خانواده و جمعیت جوانی که امتیازات مندرج در این قانون را ملاحظه نکرده اند.

عضو شورای مرکزی اتحادیه جنبش عدالتخواه دانشجوی با تقسیم نهادهای قانونگذار به چاق و لاغر و خنثی شدن عملکرد نهادهای قانونگذار لاغر توسط نهادهای قانونگذار چاق ادامه داد: در کشور نهادهایی هستند که به صورت موازی و فراتر از مجلس شورای اسلامی عمل می‌کنند. عملکرد این نهادهای به اصطلاح چاق مصوبات مجلس را لاغر می‌کند چون در عمل نشان داده اند که زور و قدرتشان در موارد متعدد بیشتر از مجلس است و متاسفانه شوراهای عالی هر روز در حال بیشتر شدن هستند به طور مثال درباره کنکور، مجلس قانون تصویب کرد اما مصوبه یک شورای عالی قانون مجلس را تحت‌الشعاع قرار داد.

بیات سپس به فرازی از پیام مقام معظم رهبری که در ابتدای مجلس یازدهم صادر کردند، اشاره کرد و گفت: اگر مردم احساس کنند از طریق مشارکت در انتخابات می‌توانند حرف و نظرات‌شان را محقق کنند در این صورت حضورشان در انتخابات چشمگیر می‌شود.در ادامه حمیدرضا معروفخانی در واکنش به بخشی از سخنان بیات گفت: اگر مجلس در راس امور نیست چون خودش اینطور خواسته است. مجلس طبق قانون اساسی می‌تواند و اختیار دارد در هر مسئله‌ای که می‌خواهد ورود کند. از تصویب قوانین تا سوال از وزرا و به همین دلیل است که ۱۰ – ۱۵ نماینده می‌توانند از وزیر سوال کننده و حتی در جریان رسیدگی صحن مجلس به جوابهای او وزیر مربوطه را از وزارت بیندازند.

دبیر واحد سیاسی اتحادیه جامعه اسلامی دانشجویان ادامه داد: به نظر بنده عملکرد مجلس یازدهم این طور بوده است.وی در تعریف از مشارکت گفت: مشارکت یعنی حضور پای صندوق‌های رای توسط همه کسانی که از نظر قانونی چنین اجازه ای دارند به عبارت روشنتر مشارکت یعنی کاری کنیم تا افرادی که نمی‌خواهند به هر دلیل پای صندوق‌ها بروند، ترغیب به مشارکت در انتخابات شوند. مردم از مقامات مسوول می‌پرسند نماینده ای که در دوره قبل، انتخاب کردند چه کرد که حالا بخواهم در انتخابات آینده شخص دیگری رای دهم.

در ادامه زهرا عظیمی در پاسخ به این پرسش مجری که عملکرد مجلس یازدهم چقدر در میزان مشارکت مردم در انتخابات آینده مجلس تاثیرگذار است، گفت: عملکرد این مجلس در دو بعد شخصیتی نمایندگان و ایده حکمرانی نمایندگان قابل بررسی است که البته به نظر بنده چالش در بعد سیاسی و ایده حکمرانی نمایندگان است. در چهار سال گذشته نمایندگان بین خود دچار چند صدایی بودند علاوه بر آن بین روسا و قوای سه‌گانه نیز چالش وجود داشت. اختلاف قوا بد نیست و حتی می‌تواند مشکلات بیشتری از کشور را حل کند مسئله سر این است که مشکل از جایی شروع می‌شود که چندصدایی‌ها به جمع‌بندی و یافتن راه‌حل مشکلات منجر نمی شود.

دبیر سیاسی دفتر تحکیم وحدت با بیان اینکه مجلس یازدهم مجلس پرکاری بود، گفت: رییس مجلس گزارش مفصلی از عملکرد این مجلس در بررسی و تصویب طرح‌های مجلس و لوایح دولت ارائه داد اما به میزان عمل به شعار نمایندگان که در ابتدای کار این مجلس بیان شد پرداخته نشد.

سپس فاطمه رجبی در واکنش به سوال مجری برنامه با بیان اینکه عملکرد مجلس و مشارکت مردم می‌تواند بهم ربط داشته باشد اما نه صد در صد، گفت: مشارکت در انتخابات مجلس یا انتخابات ریاست جمهوری تا قبل از احمدی‌نژاد بر پایه ایده سیاسی در صحنه کشور انجام می شد. این ایده موجب دادن امید به مردم می‌شد و نخبگان را ترغیب به حضور می‌کرد.

عضو شورای تبیین مواضع بسیج دانشجویی ادامه داد: عملکرد مجلس یازدهم به تنهایی موجب کاهش یا افزایش مشارکت نیست چون شوراهای عالی به خصوص شورای سران قوا به صورت موازی با مجلس قانونگذاری می کنند و اصلا جایگاه این شورا در نظام قانونگذاری کشور نامشخص است. حضور رییس مجلس در این شورا به جای ۲۹۰ نماینده جایگاه مجلس را تقلیل داده است.

در دور دوم این نشست سیاسی – دانشجویی، علی بیات در واکنش به نقد معروفخانی گفت: نافی عملکرد مثبت شوراهای عالی نیستم اما معتقدم مجلس باید بر عملکرد آنها نقش کنترلگری بیشتری داشته باشد.

عضو شورای مرکزی اتحادیه جنبش عدالتخواه دانشجویی در واکنش به این پرسش که وعده نمایندگان مجلس یازدهم چقدر محقق شد، گفت: می‌توان از سامانه نیم‌بند شفافیت استفاده کرد. هر چند که به خاطر عملکرد نامشخص این سامانه نمی‌توان به درستی وعده‌های نمایندگان را ارزیابی کرد. در چنین وضعیتی نماینده انگیزه‌ای برای عمل به وعده‌هایش ندارد.

وی در پیشنهادی، گفت: احزاب و شوراهای شناسنامه‌دار و اصیل با معرفی نامزدهای خود در انتخابات باید لیست وعده‌های نمایندگان را منتشر کنند و در عین حال گزارش عملکرد ماهانه یا سالانه بدهند در این صورت نیازی به گرفتن یقه ۲۹۰ نماینده نیست.

بیات با نقد شورای وحدت اصولگرایان گفت: این شورا در فصل انتخابات فعال می شود و بعد از آن چندان خبری از او نیست. به نظر بنده کارکرد این شورا نیز قابل سنجش نیست چون فقط در زمان انتخابات و برای ایجاد وحدت به وجود می‌آید و بعدا نمی‌توان انتظار داشت که پای تصمیمی که در معرفی و حمایت از نامزدها گرفت، بایستد.

در ادامه حمیدرضا معروفخانی با بیان اینکه مجلس یازدهم به وعده‌های اصلیش عمل نکرد، مدعی شد: مجلس یازدهم حتی وعده‌های نیم‌بندش نیز به درستی عمل نکرد البته باید بین عملکرد نمایندگان شهرستانی و تهرانی فرق قائل شد. قالب وعده‌های نمایندگان شهرستانی عمرانی و رفاهی مثل رساندن گاز به خانه ها و تجهیز فرودگاه بود اما گفتمان نمایندگان تهران، شفافیت بود که به نظر بنده اسم رمز مجلس یازدهم بود اما متاسفانه آنطور که باید و شاید به این شعار خود پایبند نبودند.

دبیر واحد سیاسی اتحادیه جامعه اسلامی دانشجویان ادامه داد: برخی نمایندگان این مجلس عملکرد خود را شفاف کردند اما از یکجایی به بعد قانون شفافیت قوای سه گانه و مجمع تشخیص مصلحت را پیش کشیدند و شعار خودشان را هم تحت‌الشعاع قرار دادند. ۲۰۰ نماینده به صورت فردی و داوطلبانه عملکرد خود را روی سامانه شفافیت مجلس بارگذاری می‌کنند خب همین نمایندگان می‌توانند مجددا قانون شفافیت را بار دیگر در مجلس به جریان بیندازند تا به صورت قوه‌ای به مسئله شفافیت پرداخت شود.

وی خاطرنشان کرد: کار مجلس در تصویب قوانین خوب بود مثل اقدام خوب در پایان دادن به امضاهای طلایی و تصویب قانون مالیات خانه‌های خالی و تصویب قانون جهش تولید مسکن اگرچه مزه شیرین بعضی از این قوانین هنوز به کام مردم ننشسته است.

در ادامه زهرا عظیمی گفت: افرادی که نمی‌خواهند رای بدهند به چند دسته تقسیم می‌شوند. برخی لزوم رای دادن را درک نکرده‌اند. این بخش، نظام را قبول دارند اما لزوم حضور پای صندوق‌ها را احساس نکرده‌اند. دسته بعدی می‌خواهند رای بدهند اما نامزدهای مدنظرشان را در بین نامزدهای حاضر نمی‌بینند. شورای نگهبان باید به این مسئله توجه داشته باشد.

وی افزود: افرادی که نمی‌خواهند رای بدهند به چند دسته تقسیم می‌شوند. برخی لزوم رای دادن را درک نکرده‌اند. این بخش نظام را قبول دارند اما لزوم حضور پای صندوق‌ها را احساس نکرده‌اند. دسته بعدی می‌خواهند رای بدهند اما نامزدهای مدنظرشان را در بین نامزدهای حاضر نمی‌بینند. شورای نگهبان باید به این مسئله توجه داشته باشد. در نظام فرانسه مشارکت در انتخابات به هر میزان که باشد را کافی می‌دانند چون در این کشور به مسئله رفاه و رضایت عمومی توجه شده و مردم از این جهت در آسایش هستند اما در نظام‌های مردم‌سالار مثل ایران هم مشارکت اهمیت دارد و هم رضایت و رفاه مردم. به همین دلیل است که شورای نگهبان باید به این مسئله توجه بیشتری داشته باشد.

دبیر سیاسی دفتر تحکیم وحدت ادامه داد: دسته سوم نظام و نظام اسلامی را قبول ندارند. هر چند که درصدشان کمتر است اما باید برای این دسته نیز برنامه داشت. رای دادن صرفا ثبات نظام سیاسی ایران را نمی‌رساند بلکه جایگاه و امنیت نظام را هم گوشزد می‌کند.

وی متذکر شد: گفتمانی در جامعه راه افتاده که گویا صد در صد مردم ناامیدند در حالی که لزوما این طور نیست. احساس مردم به تغییر یا امید به تغییر در آنان در مشارکت در انتخابات خودش را نشان نمی دهد بلکه عملکرد قوای سه گانه مثل عملکرد دولت یا قوه قضاییه نشان دهنده این است که تا چه میزان از خواسته های مردم پیاده شده است.از این بخش، نشست سیاسی – دانشجویی رنگ مناظره به خود گرفت.

معروفخانی گفت: ۲۹۰ نماینده مجلس را باید به صورت کامل دید. نباید صرفا درباره عملکرد نمایندگان کلانشهرها صحبت کرد. در کنار ۳۰ نماینده تهران باید به ۲۶۰ نماینده شهرستان‌ها نیز توجه داشت. به نظر بنده در مجلس یازدهم آنان محوریت مجلس را در اختیار داشتند.رجبی در واکنش به او گفت: بنده هم موافقم. صدا و سیما خیلی روی شفافیت زوم کرد اما این مسئله در عمل اتفاق نیفتاد.بیات هم گفت: شفافیت یکی از شعارهای اصلی مجلس یازدهم بود اما شعار دادن صرفا به خاطر از میدان به در کردن رقیب بود و آنطور که باید به آن پایبند نبودند.

وی تاکید کرد: عملکرد فردی نمایندگان تاثیر بسزایی در رای آوردن در انتخابات آینده دارد.عظیمی هم گفت: وقتی یک لیست مطرح می‌شود به نظر بنده وعده‌های نمایندگان این لیست غیرواقعی می‌شود چون هیچ رقابتی در بین نیست. جریان مقابل هم طوری از میدان به در شد که اصلا نمایندگانی در انتخابات نداشتند که بین دو جریان رقابت به وجود آید.وی ادامه داد: بنده از نمایندگان علاوه بر شفافیت مطالب دیگری را هم طلب می‌کنم. مجلس یازدهم اسم خود را انقلابی گذاشت اما رییس‌جمهور روحانی را استیضاح نکرد و برای شهادت فخری زاده کاری نکرد. ایده مجلس یازدهم انقلابی‌گری و وحدت بود اما در عمل کار دیگری کرد.

در ادامه بیات خاطرنشان کرد: اتفاقا یکی از اقدامات مثبت مجلس تصمیم‌گیری درباره مذاکرات برجام بود.بیات بار دیگر گفت: ایده تشکیل شورای عالی سران قوا برای کاستن از اختلافات روسای قوا بود چون مانع از پیشبرد مسائل کشور بود.رجبی در واکنش به وی گفت: این سخن یک بخش کار است. ناظران آژانس نباید به بخشهای اصلی تاسیسات هسته‌ای ایران دسترسی می‌داشتند که نداشتند. این مجلس در این زمینه از مکانیزم‌های نظارتی خود به صورت شواف استفاده کرد.بیات مجددا گفت: مجلس افراط و تفریط کرد.

با شدت گرفتن مباحثه بین نمایندگان تشکلهای دانشجویی، امین صبحی مجری جلسه بار دیگر از نماینده تشکلهای دانشجویی تک به تک سوال پرسید.عظیمی در پاسخ گفت: اعضای شورای نگهبان از جریان‌های مختلف وارد شورا می شوند. افراد تایید یا رد صلاحیت شده صرفا به دلایل سیاسی رد یا تایید نمی شوند بلکه مسائل اخلاقی و اقتصادی هم موثر است. شورای نگهبان در جلسه ای که اخیر با برخی تشکل های دانشجویی داشت پذیرفت که روند گذشته در بیان نکردن دلایل رد صلاحیت‌ها اشتباه بوده است.

وی تاکید کرد: نقش شورای نگهبان در مشارکت به صورت ایجاد اعتماد بین مردم و حاکمیت بوده است. این مسئله به دو صورت قابل حصول است. این شورا در بخش سلامت روند انتخابات و نظارت بر انتخابات، پاک عمل کرده است اما عملکرد گزارشدهی شورا به مردم جزو نقطه ضعف‌های این شوراست. شورای نگهبان باید از طریق رسانه ملی و روزنامه‌ها با مردم سخن بگوید. شورا به تنهایی نمی‌تواند نقش تعیین کننده‌ای در افزایش مشارکت مردم داشته باشد بلکه احساس اعتماد مردم به حاکمیت نقش تعیین کننده‌ای در این مسئله دارد.

عظیمی متذکر شد: بی‌اعتمادی به دولت و قوه قضاییه و مجلس در ذهن مردم بی‌اعتمادی به حاکمیت تلقی می‌شود و نقش شورای نگهبان در کاستن از این تصور بسیار اهمیت دارد.وی تاکید کرد: باید زمین بازی به درستی تعریف شود تا بعد مسائل به درستی دنبال شود.ر پایان این نشست حدود ۷۵ دقیقه ای، بیات در جمع بندی سخنانش گفت: از افزایش مشارکت قطعا حمایت می‌کنیم. به عنوان جنبش دانشجویی باید تبیین‌گری کنیم. واقعیت این است که تا زمانی که مردم اطمینان نیابند که رای‌شان در انتخابات و عملکردها تاثیرگذار است نمی‌توانند امیدی داشته باشند. گاهی اوقات مشارکت نکردن مردم به دلیل اعتراض به وضعیت موجود است. .

معروفخانی هم گفت: اگر مجلس روحانی را استیضاح می‌کرد چه اتفاقی برای کشور می‌افتاد. ارجاع عملکرد شخص روحانی در ستاد ملی کرونا مورد نقد مجلس قرار گرفت و در این باره گزارش هم به دستگاه قضایی داده شد اما به چه سرانجامی ختم شد.

سپس رجبی گفت: مشارکت در انتخابات بر پایه ایده‌های سیاسی مختلف است. این ایده‌ها هم توسط افراد و احزاب سیاسی ایجاد می‌شود. به نظر بنده باید فضایی ایجاد شود که آنان بتوانند در انتخابات حضور یابند.در ادامه عظیمی اظهار کرد: برای افزایش مشارکت مردم باید آگاهی بخشی کنیم. هم ایده‌ها مطرح شود و هم شرایط حضور فراهم شود.