حجةالاسلام فیاضی استاد حوزه علمیه قم:«نماز» میزان و ملاک دوستی با خداست

نماز میزان رحمت الهی و ملاک قبولی اعمال است .اگر انسان به نماز توجه نکند دچار گمراهی مستوجب عذاب الهی می گردد.هرگونه که انسان با نماز تعامل کند خداوند نیز آنگونه با او تعامل خواهد کرد.انسان باید نماز را اقامه کند نه اینکه برای آن قیام کند.المومن یقیم الصلاة لله آنگونه که ما در زیارت ها معصومین (ع) را مورد خطاب قرار می دهیم« اشهد انک قد اقمت الصلاة» .یا در قرآن از زبان لقمان خطاب به فرزندش آمده است «یا بنی اقم الصلاة».یعنی برپا داشتن نماز اساس رسالت همه پیامبران الهی را تشکیل می دهد.

به گزارش خبرنگار پایگاه خبری عصرما ،حجةالاسلام و المسلمین عبدالزهراء فیاضی استاد حوزه علمیه قم در شب 24 ماه مبارک رمضان به “تبیین اهمیت و نتایج معنوی و مادی ” نماز در زندگی انسان پرداخت و با بیان برخی از روایت ها و آیات گفت:در حدیث داریم که انسان ها در تعامل با نماز 4 طیف می باشند.پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله فرمود:امت من چهار گروه هستند:1 ـ گروهی نماز می‏خوانند، ولی در نمازشان سهل انگارند «ویل» برای آنهاست، و «ویل» نام یکی از طبقات زیرین جهنم است، خداوند فرمود: (فویل للمصلین الذینهم عن صلاتهم ساهون) ماعون 4 و 5 پس «ویل» برای نمازگزاران است، آنهایی که در نمازشان سهل انگارند.2 ـ گروهی گاهی نماز می‏خوانند و گاهی نمی‏خوانند، پس «غی» مال آنهاست، و «غی» نام یکی از طبقات پایین جهنم است. خداوند متعال فرمود: (فخلف من بعدهم خلف اضاعوا الصلوة و اتبعوا الشهوات فسوف یلقون غیا) .سپس جانشین آن مردم خداپرست قومی شدند که نماز را ضایع کرده و از شهوات پیروی کردند، و اینها به زودی در «غی» افکنده خواهند شد.3 ـ گروهی هیچ وقت نماز نمی‏خوانند، «سقر» برای آنهاست، «سقر» هم نام یکی از طبقات زیرین جهنم است که خداوند متعال فرمود: (ما سلککم فی سقر قالوا لم نک من المصلین) مدثر .42(اهل بهشت از اهل جهنم سئوال می‏کنند) چه چیزی شما را به «سقر» کشاند؟ در جواب می‏گویند : ما از نمازگزاران نبودیم.4 ـ گروهی همیشه نماز می‏خوانند، و در نمازشان خشوع دارند. خداوند متعال فرمود: (قد افلح المؤمنون الذین هم فی صلاتهم خاشعون)مؤمنون.1 و .2 مؤمنان رستگار شدند، آنهایی که در نمازشان با خشوع هستند. امیدواریم خداوند متعال همه ما را از گروه چهارم قرار دهد.

فیاضی به تبیین آثار نماز در زندگی انسان پرداخت و گفت:نماز جوهره آفرینش که طراوت را به زندگی انسان تزریق می کند.نماز گرانسگ ترین دارایی یک فرد از دنیاست که با خود به جهان ابدی می برد.نماز نور است که انسان را بسوی کمال رهنمون می سازد.،نماز پرچم وجود مومن است که در آخرت ملاک پذیرش و رد اعمال او بحساب می آید.امام باقر علیه السلام در روایتی میفرماید: ان اول مایحاسب به العبد الصلاه فان قبلت قبل ماسواها؛ اول چیزی که در قیامت از انسان حسابرسی می‌شود، نماز است پس اگر قبول شود بقیة اعمال نیک هم مقبول خواهد شد.پس آنچه برای ما در بعد اول اقامه نماز اهمیت دارد آنست که از دروازه قبولی طاعات و عبادات عبور کنیم زیرا براساس این روایت اگر نمازمان مقبول نیفتد دیگر اعمالمان هرچند باارزش باشد پذیرفته نخواهد شد.ضمن اینکه این را خوب میدانیم که خداوند ازصفت جلیله رحمانیت بهره منداست وگرو کشی برای قبولی بقیه اعمال چندان با این صفت همگن نیست .حال چرا امام معصوم چنین مطلبی را یادآور ما میشود جای سوالی جدی است .آنچه در اینجابه ذهن میرسد آن مطلب است که نماز دارای رازهایی است که گذر از گذرگاه آن موجب میشود تا بنده در برابر خالق خود به مرحله ای برسد تا اعمال دیگرش مورد پذیرش قرار گیردحال اینکه این رازها چیست دنیای وسیعی است که دراین جا قابل ذکر نیست و تنها پاسخ به سوال شما پنجره ای رو به این دنیا برایمان گشوده است .

وی یکی از آثار نماز را بازداشتن از گناه و زشتی دانست و گفت: براساس این آیه شریفه که می فرماید ان الصلوة تنهی عن الفحشاء و المنکر و لذکر الله اکبر. (عنکبوت، 45)نماز را بپادار، که نماز انسان را از هر کار زشت و منکر باز می‏دارد و یاد خدا بزرگتر است.ميزان بازدارندگي نماز از فحشا و منكر بستگي به درجات نماز و ميزان حضور و توجه در آن دارد. اگر نماز به صورت كامل اقامه شود، به طور قطع نيروي بازدارندگي كاملي در فرد نماز گذار ايجاد خواهد كرد. در هر صورت نماز از فحشا و فکر باز مي دارد ولي اين در همه افراد نماز خوان به يک اندازه نيست. كسي كه به كلي نماز نمي خواند، حتما به دليل عدم وجود نيروي بازدارنده به گناهان زيادي آلوده خواهد شد. همين كه شما اكنون سوال مطرح كرده ايد معلوم مي شود كه طالب پاكي هستيد و اين طلب يكي از آثار نماز در شما است. بايد به اين نكته بيانديشيد كه اگر همين نمازي را كه اكنون مي خوانيد نمي خوانيد، در چه راهي قرار مي گرفتيد و چه سرانجامي برايتان رقم مي خورد.هيچ کس ادعا نکرده است که انسان نماز خوان از عيب و خطا و آلودگي مبرا است و نماز همه نماز خوان ها را مستجاب الدعوه و از مقربين درگاه خداوند مي سازد. تأثير اعمال و عبادات و به ويژه نماز بستگي کامل و مستقيم به زمينه هاي روحي و معنوي و و جود بستر مناسب در خود نماز خوان و رفع موانعي که اثر نماز را خنثي مي سازد و يا آن اثر را کم رنگ مي کنند دارد.پيامبر (صلي الله عليه و آله) و امير مؤمنان (عليه السلام) و اولاد پاک و معصومش (عليهم السلام) نماز مي خواندند و ما هم نماز مي خوانيم و به هر دو نيز نماز گفته مي شود، ولي چقدر فاصله و تفاوت بين اين دو نماز وجود دارد و دليل اين تفاوت چيست؟ آيا نماز امامي که همه عالم را محضر خداوند مي بيند و در حال نماز يکسره خود را در محضر حق مي يابد و خود و اسم و رسم و افکار و تعلقات خود را در برابر هستي مطلق نيست و نابود مي بيند با نماز ما که همراه با افکار مختلف و خيالات پراکنده و باطل است يکسان است؟پس نماز به تنهائي معجزه نمي کند و اين معجزه و دگرگوني و تأثير عميق و شگرف را بايد فرد نمازگزار خود رقم زند. اوست که بايد اعتقادات و باورهايش را درست و مستقيم و استوار سازد و اصول عقايدش را با مطالعه و تفکر از آبشخور صافي و زلال منابع دين يعني قرآن و سنت پيامبر (ص) و ائمه اهل بيت (ع) بگيرد و آنگاه در انجام اعمال صالح بکوشد و همزمان جويبار وجودش را از ناپاکي و آلودگي و رذايل نفساني پيراسته سازد و به اندازه ظرفيت وجودي اش مؤمن و معتقد گردد تا نمازش معراج مؤمن و نزديک کننده انسان با تقوا به خدا گردد.فردي که نماز مي خواند ولي نيت صاف ندارد و دچار گناه و خطا مي گردد، عيب و اشکالش ربطي به نمازش ندارد بلکه به آلودگي دروني و عدم زمينه مناسب در درون او بر مي گردد از شما مي پرسم همين فرد گناهکاري که به قول شما نيت صافي ندارد اگر نماز را ترک کند و نماز نخواند آيا وضع و حال بهتري پيدا مي کند؟ آيا دلش صاف و روشن مي گردد؟ بدون شک نماز در همين فرد آلوده و خطاکار به اندازه خودش داراي اثر است به گونه اي که اگر اين نماز ترک شود، آلودگي و گناه اين فرد بيشتر و فراوانتر مي شود. يعني اثر نماز که همان نهي از فحشا و زشتي منکرات است ولو در حد کم و ناچيز در اين فرد ظاهر مي گردد و به اندازه خود او را از آلودگي و زشتي بيشتر باز مي دارد. در روايت آمده است: جواني از انصار نمازش را با پيامبر (صلي الله عليه و آله) مي خواند ولي گناه و محرمات را نيز انجام مي داد.جريان را به پيامبر (ص) گفتند. پيامبر (ص) فرمود: بالاخره نمازش روزي او را از بدي و زشتي باز مي دارد. طولي نکشيد که ديدند آن جوان توبه کرد و دست از کارهاي بد و زشتش برداشت. (ميزان الحکمه، ج5، ص371، ح10254، چاپ دفتر تبليغات اسلامي، 1362) باز از شما مي پرسيم، همين فرد بي نمازي که نيت صاف و دل پاکي دارد، آيا اگر اهل نماز و عبادت و دعا و توسل و مناجات با خداوند بود آيا دلش پاکتر و صافتر نمي شد؟ آيا نوراني تر و با صفاتر نمي گشت؟ آيا درست است که به جاي حل مسئله و مشکل، صورت مسئله را پاک کنيم و خود را راحت سازيم؟
چرا ما از نمازگزاراني که دل پاک و نيت صاف دارند نباشيم؟ چرا نکوشيم نماز خود را به نماز پاکان و مردان خدا نزديک نکنيم؟ چرا بايد همت ما کوتاه باشد و افراد ضعيف و کم معرفت با معيار سنجش و مقايسه خود قرار دهيم؟ نماز هر کسي تابع ميزان معرفت و شناخت اوست و چون معرفت و ايمان افراد با هم متفاوت است، نمازهاي آنها و آثار آن نمازها نيز مختلف است. ولي به هر حال هيچ نمازي بدون اثر نمي باشد هر چند ميزان آن آثار کاملا متفاوت است.انسان با ايمان بايد بکوشد با تمرين و تصميم و اراده قوي به نمازش عمق و شور و حال ببخشد و با مطالعه کتاب هائي که در اين موردنوشته شده و اسرار و نکات ظريف نماز را بيان کرده اند و نيز مطالعه شرح حال بزرگاني که به نماز عشق مي ورزيده اند و نماز آنها نمونه اي از معراج مومن بوده به تدريج و کم کم بر حضور و توجه در نمازش بيفزايد و شور و نشاط خود را در حال نماز بيشتر نمايد. بايد دانست که همين نمازهاي بي روح و دست و پا شکسته ما نيز خالي از آثار مختلف تربيتي و رواني و اجتماعي نمي باشد و اگر انسان همين نماز بي روح را هم ترک مي کرد، ميزان جرم و خطا و معصيت او بيشتر مي شد.چون اثر عمده نماز که همان نهي از فحشا و زشتي و گناهان است، حتي در اين گونه نمازها نيز ظاهر و آشکار مي گردد. در روايت آمده است جواني از انصار نماز خود را به جماعت با پيامبر -صلي الله عليه و آله- مي خواند ولي گاهي مرتکب خطا و گناه نيز مي شد. اين جريان را به پيامبر گفتند. حضرت فرمود: بالاخره اين نماز روزي باعث بيداري و دوري او از گناه مي گردد. طولي نکشيد که آن جوان متنبه و بيدار شد و دست از اعمال بد و زشت خود برداشت و در صراط مستقيم بندگي قدم گذاشت.انسان مومن بايد به هر طريق با خداي خود مرتبط و پيوسته باشد و رابطه اش را با خداي خود هر چه قدر هم که ضعيف و کم رنگ باشد، قطع ننمايد و همين ارتباط ضعيف را روز به روز تقويت نمايد تا به تدريچ به درجات عالي قرب و معرفت خداي متعال برسد:

گرت هواست که معشوق نگسلد پيوند نگاه دار سر رشته تا نگه دارد

خداي سبحان در قران كريم مي فرمايد: »ان الصلوه تنهي عن الفحشائ والمنكر«, (عنكبوت , آيه 45). از آيه فوق استفاده مي شود كه نماز انسان را از گناهان زشت باز مي دارد زيرا اگر نمازگزار به محتوا و حقيقت نماز توجه كند روح تقوا و پرهيزكاري در قلب او پديدار مي آيد و اين نيروي تقوا مانع بزرگي از ارتكاب گناهان مي شود. جواني از انصار پشت سر پيامبر(ص ) نماز جماعت به جا مي آورد و مرتكب گناه هم مي شد.درباره او با پيامبر سخن گفتند حضرت فرمود: »ان صلاته تنهاه يوما ما فلم يلبث ان تاب ; روزي فرا مي رسد كه همين نمازش او را از كار زشت و گناه باز مي دارد آنگاه چيزي نگذشت كه چنين شد و توبه كرد«, (بحارالانوار, ج 82, ص 198). نكته ديگر اين كه كسي كه نماز نمي خواند در حقيقت ترك عملي كرده كه به آنچه اقرار كرده است.نماز در اسلام به عنوان ستون دين معرفي شده است و معيار قبولي ساير اعمال با نماز است و ترك نماز كفر عملي نسبت به دستور و امر خداست . هم چنين ارتكاب گناهان كبيره .زراره (صحابه امام صادق (ع « روايت مي كند از امام صادق (ع ) از گفتار خداي عزوجل در سوره مائده , آيه 5 كه مي فرمايد: »و من يكفر بالايمان فقد حبط عمله « پرسيدم امام فرمود: يعني ترك كند كرداري را كه بدان اعتراف كرده است و از آن جمله است ترك نماز…«, (اصول كافي , ج 4, كتاب الايمان والكفر باب الكفر, ح 5). پس كسي كه نماز مي خواند و گناه هم مي كند مرتكب حرام شده يك كيفر دارد, اما كسي كه نماز نمي خواند و گناه هم مي كند هم ترك واجب كرده و هم مرتكب حرام شده است , دو كيفر دارد و اين دو نفر با هم مساوي نيستند.