پاسخ احمد میدری به روابط عمومی وزارت نفت در مورد هورالعظیم

احمد میدری به روابط عمومی وزارت نفت در مورد هورالعظیم پاسخی داده است که به نقل از کانال تلگرامی او در پی می‌آید:ضمن تشکر از روابط عمومی محترم وزارت نفت به طور خلاصه می‌توان مسئله تاثیر پروژه‌های نفتی در تالاب هور العظیم در محورهای زیر خلاصه نمود:تصمیم وزارت نفت در سال ۱۳۸۹مبنی بر خشکاندن بخش مهمی از تالاب هورالعظیم اثرات بسیار مخربی برای این تالاب و استان خوزستان داشته است.اما همچنان استقرار چاه‌های نفت در تالاب یکی از عوامل تخریب این تالاب است.اگر این تصمیم اشتباه در سال ۱۳۸۹ گرفته نشده بود و به جای آن استخراج نفت از طریق حفاری افقی و همچنین ایجاد تاسیسات نفتی در خارج از تالاب انجام گرفته بود، خسارات وارده به تالاب در حداقل ممکن قرار می‌گرفت. شرکت‌های ژاپنی در مطالعات میدان‌های نفتی آزادگان جنوبی و شمالی، حداقل تعداد چاه و کار در محیط آبی را پیشنهاد نموده و هرگونه احداث تاسیسات را نیز خارج از تالاب درنظر گرفته بودند. در این صورت:

اولا در سیل ۱۳۹۸ خسارت کمتری به مردم وارد می‌شد، زیرا به جای هدایت آب به سوی عراق، هورالعظیم سیراب می‌شد.

ثانیا با پر شدن هور العظیم، خشکسالی‌ها،‌ ‌ مانند آنچه امروز شاهد آن هستیم، تاثیر بسیار کمتری داشت.

برخلاف ادعای وزارت نفت، همچنان تاسیسات نفتی در تالاب هورالعظیم وجود داشته و این طرح ابطال نشده است.

اینجانب نیز اذعان دارم که وزارت نفت وارث طرح نادرستی است که در سال ۱۳۸۹ اجرا شده است و اقدامات خوبی برای اصلاح آن از سال ۱۳۹۳‌ ‌ انجام داده است، اما باید منطقه تالاب از تاسیسات نفتی پاک شود تا در هنگام سیل و پرآبی بتوان تالاب را احیا نمود و در غیر اینصورت استان خوزستان با مشکل ریزگردها روبرو بوده و در هنگام خشکسالی تاب‌آوری لازم به لحاظ زیست محیطی ، اجتماعی و سیاسی نخواهد داشت.علاوه بر تالاب‌ ‌ هورالعظیم، برداشت آب از کارون برای تاسیسات پتروشیمی باید متوقف شود و به جای آن برداشت از دریا منبع تامین نیاز آب پتروشیمی‌های ماهشهر و سربندر شود.

قبل از اینجانب معاون کنونی سازمان محیط زیست و مدیرکل سابق اداره کل حفاظت محیط زیست استان خوزستان، آقای احمد رضا لاهیجان زاده برخی از نکات فوق را بیان کرده بودند:تیر ۱۴۰۰لاهیجان‌زاده معاون محیط زیست دریایی و تالاب‌های سازمان حفاظت محیط زیست می‌گوید: «ژاپنی‌ها حاضر بودند برای استخراج نفت در حوزه‌های آزادگان و یادآوران با تکنولوژی سطح بالا، همانند استخراج در دریا از این حوزه‌ها بهره‌بردای کنند اما چینی‌ها حاضر به انجام این کار نشدند و به خاطر ارزان‌تر شدن پروژه پیشنهاد خشک شدن هور را دادند که متاسفانه شورای عالی امنیت ملی هم آن را می‌پذیرد.»[۱]

اسفند ۹۴ معاون محیط طبیعی اداره‌ کل حفاظت محیط زیست خوزستان: پیمانکاران شرکت نفت ۷۰ درصد تالاب را تخریب کرده‌اند، برای این که به تاسیسات نفتی آسیب نرسد و مخازن ۳، ۴ و ۵ تالاب برای فعالیت میدان‌های نفتی خشک نگه داشته شد و اجازه ورود آب به این قسمت‌ها داده نشد.[۲]

·‌ ‌‌ ‌ ‌ ‌‌ ۱۵ اسفند ۹۴ : آیت‌الله حیدری نماینده خوزستان در مجلس خبرگان گفت: هورالعظیم، از مهمترین تالاب‌های خاورمیانه، هفت سال پیش با آغاز عملیات اکتشاف نفت دستخوش تخریب شده است و کارشناسان معتقدند احیای این تالاب باید هر چه سریعتر آغاز شود. متاسفانه به دلیل فعالیت شرکت نفت در این منطقه و خشک شدن هورالعظیم فعالیت اقتصادی مردم این منطقه در هور نابود شد. [۳]

محمد درویش، فعال محیط زیستی ایران گفت: «متهم شماره یک در نابودی هورالعظیم شرکت نفت و وزارت نفت است می‌خواهد استخراج نفت را به پیمانکار چینی بدهد. پیمانکار چینی هم در زمان دولت احمدی‌نژاد گفته بود که اگر این تالاب خشک باشد، قیمت‌ها را ۲۰ درصد پایین می‌آورم. آنها به این نتیجه رسیدند که بهتر است تالاب را خشک کنند».[۴]

ادعای دیگر اینجانب که وزارت نفت آن را نادرست می‌داند عدم استفاده کامل از سیل سال ۱۳۹۸ برای احیای تالاب هورالعظیم به علت دایک‌ها و دکل‌های نفتی است. کارشناسان و مسئولین،‌ قبل از اینجانب این موضوع را بیان کرده بودند و شواهد کافی مبنی بر صحت آن وجود دارد. به طور مثال:۲۶ فروردین ۹۸ خبرگزاری خانه ملت: نمایندگان استان خوزستان در نشست خبری خود از فروکش نکردن سیل در خوزستان، زیر آب بودن ۸ روستای شهر شوش، احداث ۹۲ اردوگاه و سکونت ۷۰۰ تا ۸۰۰ نفر در آن‌ها، ممانعت وزارت نفت از آبگیری مخازن ۴ و ۵ تالاب هورالعظیم و ضرروت سیاسی نکردن مسئله آب سخن گفتند.

قاسم ساعدی نماینده مردم دشت‌آزدگان و هویزه و عضو هیات رئیسه کمیسیون انرژی مجلس در پاسخ به سوال خبرنگار خبرگزاری خانه ملت درخصوص اینکه آیا خبر ممانعت مسئولان وزارت نفت از آبگیری تالاب هورالعظیم درست است یا خیر؟ توضیح داد:هورالعظیم یکی از تالاب‌های بین‌المللی است که می‌تواند حجم بالایی از آب را در خود جای دهد. این تالاب به دلیل وسعت به ۵ مخزن تقسیم شده است که برخی از مقامات محلی وزارت نفت مانع از آبگیری مخازن ۴ و ۵ آن شده‌اند، در حالی که هورالعظیم در چند سال گذشته به دلیل خشک شدن به کانون ریزگردها تبدیل شده بود و اکنون که رود کرخه به حداکثر ظرفیت خود رسیده است، باید تالاب هورالعظیم را احیا کرد.

از آنجا که در مخازن ۴ و ۵ تالاب هور‌العظیم ۷۰۰ میلیون مترمکعب آب جای می‌گیرد ضروری است برای حفظ آب، بالانس طبیعت و جلوگیری از بروز مجدد ریزگردها این مخازن آبگیری شوند. همچنین نامه‌ای به رئیس‌جمهور با هدف آبگیری تمام و کمال تالاب‌های هورالعظیم و شادگان ارسال شده است چراکه نباید چنین فرصتی را از دست داد. به گفته این نماینده وزیر نفت به تازگی دستور داده‌اند که مسئولان وزارت نفت مانع از آبگیری مخازن ۴ و ۵ تالاب هورالعظیم نشوند.[۵]

۵ اردیبهشت ۹۸ سید باقر موسوی محیط بان و فعال محیط زیستی در بازدید از هورالعظیم‌ به زیست آنلاین می‌گوید: هورالعظیم به دلیل وجود جاده‌های متعدد، تبدیل به پنج مخزن (حوضچه) شده و در حال حاضر بیشتر شبیه یک تالاب مصنوعی است.او با اشاره به وجود تاسیسات نفتی متعدد و عظیم در تالاب هورالعظیم می‌افزاید: شرکت‌های نفتی هیچ گاه تالاب را به عنوان یک محیط آبی در نظر نگرفتند و نه تنها از جاده‌های تالاب استفاده می‌کنند، بلکه جاده‌های جدیدی نیز ساخته‌اند.

وی مطالبه فعالان محیط زیست را برچیدن جاده‌ها از تالاب هورالعظیم عنوان می‌کند و می‌افزاید:‌ ‌ اولویت با برداشتن جاده شطِ علی و دایک مرزی است تا آب به راحتی در تالاب جریان یابد. در صورتی که جاده شط علی و دایک مرزی برداشته شوند، علاوه بر آبدار شدن کانون‌های ریزگرد در جنوب تالاب، شهرهایی همچون بستان، رفیع، سوسنگرد و هویزه که هنوز در خطر سیل هستند، نجات پیدا می‌کنند و عرصه طبیعی تالاب احیا می‌شود[۶].

۱۶ اردیبهشت ۹۸ محمد درویش، عضو هیئت علمی مؤسسه تحقیقات جنگل‌ها و مراتع و فعال محیط زیستی‌ در گفتگو با خبرگزاری مهر‌ تصریح کرد: ما با یک سیل استثنایی روبرو بودیم و در واقع این سیل می‌توانست یک خطر جدی را برای همیشه از شر مردم خوزستان دور کند. سیلی که اتفاق افتاد نشان داد که چقدر ما در حق تالاب هورالعظیم جفا کردیم و در واقع این سیل بود که نشان داد صنعت نفت به نحوی سازه‌های خود را طراحی کرده که فکر می‌کرده هرگز در این منطقه آبی جاری نخواهد شد.

متأسفانه به جای اینکه ما از این فرصت استفاده کنیم و تمام قلمرو هورالعظیم را در بخش ایرانی سیراب کنیم همه تلاشمان را کردیم آب به مخازن سوم، چهارم و پنجم نفوذ نکند و تلاش شد مقداری که نفوذ کرد ارتفاع آب زیر یک متر باشد تا به تأسیسات نفتی آسیبی وارد نشود. این باعث می‌شود که این آب به سرعت خشک شود و دوباره گل و لای و ریزگردهای بیشتری را به ارمغان بیاورد.

در واقع ما خوزستان را فضای میادین نفتی می‌کنیم و فعالان محیط زیست هم اصولاً با میادین نفتی مشکلی ندارند ولی سوال آنها این است که چرا این توسعه میادین نفتی را طوری طراحی نکردید که بتواند در محیط‌های آبی هم اتفاق بیفتد؟ مگر ما در خلیج فارس در اعماق زیاد حفاری نمی‌کنیم؟ به راحتی می‌توانستیم این کار را اینجا هم با هزینه خیلی خیلی کمتر بکنیم. چرا نکردیم؟ چون محیط زیست برای ما مهم نبود[۷].

اینجانب هیچ تردیدی ندارم که وزارت نفت از سال ۱۳۹۳ اقداماتی برای کاهش مشکلات آلودگی‌های نفتی در این تالاب انجام داده است و با ایجاد کانال‌های ارتباطی در میان دایک‌ها امکان آبگیری را افزایش داده است، اما در سیل ۱۳۹۸ اگر دایک‌ها نبودند، امکان افزایش سطح آب تالاب در برخی از اراضی به ۵‌ متر می‌رسید. اینجانب از اقدامات وزارت نفت در سیل ۹۸‌ و همکاری این وزارتخانه برای مهار سیل اطلاع دارم، اما نکته این است که اگر چاه‌های نفت در تالاب وجود نداشت، سیل می‌توانست به احیای مجدد تالاب هور‌العظیم و سایر‌ تالاب‌های خوزستان از جمله تالاب ناصری بیانجامد.

ضمن اذعان به تغییر رویه وزارت نفت از سال ۱۳۹۳ به بعد، پیشنهاد و درخواست اینجانب‌ پاسخ روشن وزارت نفت به مسئله‌های زیر است تا بتوان مشکلات محیط زیست استان خوزستان را کاهش داد.‌ احیای تالاب هورالعظیم به چند علت ضرورت دارد:

خشک شدن تالاب هورالعظیم یکی از علل ریزگردها در استان خوزستان و کشور است و برای حفظ زندگی با کیفیت برای مردم در خوزستان و استانهای همجوار باید این تالاب احیا شود.‌ ‌‌ زندگی مردم و اقتصاد بخش مهمی از روستاهای جنوب خوزستان به میزان آب این تالاب بستگی دارد.

‌براساس اعتقاد کارشناسان رابطه بسیار مستقیم میان سطح خشکی این تالاب و سایر تالاب‌های استان خوزستان با دمای این استان‌ وجود دارد. افزایش دما به تخریب بیشتر تاسیسات صنعتی، هزینه زندگی مردم و همچنین به کاهش تولید محصولات کشاورزی در کل استان منجر می‌شود. برخی از کارشناسان بر این باورند مشکلات مذکور در استان خوزستان رخ داده است و هزینه‌های اقتصادی سنگینی بر کشاورزان به علت افزایش دمای این استان رخ داده است.

‌ در همین راستا از وزارت نفت می‌خواهم به این سوال پاسخ دهد چرا به جای استفاده از آب دریا در پتروشیمی‌های ماهشهر از آب شیرین استفاده می‌کند. آیا نمی توان در ماهشهر و سربندر همچون عسلویه و عموم پتروشیمی‌ها در دنیا از آب دریا استفاده کرد؟‌ به عکس زیر توجه کنید. چرا‌ آب شیرین از کوت عبداله‌ اهواز به سربندر و ماهشهر و با پیمودن دهها کیلومتر انتقال می‌یابد. اگر همین یک پروژه متوقف شود بخشی از مشکل کاهش می‌یابد.