جلسه نقد و بررسی فیلم “باشوغریبه کوچک” با حضور لفته منصوری ، فعال فرهنگی در انجمن سینمای جوانان اهواز برگزارشد

جلسه نقد و بررسی فیلم “باشوغریبه کوچک” با حضور لفته منصوری ، فعال فرهنگی در انجمن سینمای جوانان اهواز برگزارشد.لفته منصوری در آغاز این نشست به تقسیم بندی سینمای دفاع مقدس پرداخت و گفت: سینمای دفاع مقدس را به سه دوره ؛ از اول جنگ تا سال های ابتدایی پس از قبول قطعنامه،سالهای آغازین دهه هفتاد و دهه بعد که فیلم ها از منطقه جنگی خارج شده و به بطن جامعه می آیند، تقسیم کرد.وی در خصوص دوره اول جنگ گفت: این دوره متاثر از فضای حماسی حاکم بر جامعه بیشتر بر متن دفاع مقدس استوار است لذا حضور شخصیت های زن در آثار این دوره بسیار کم رنگ و حاشیه ای بود اما در دوره دوم نقش زن در آثار سینمایی پر رنگ تر شد که فیلم “نجات یافتگان ” اثر به یاد ماندنی زنده یاد رسول ملاقلی پور شاید یکی از شاخص ترین آثار این دوره باشد. در دوره سوم نیز فیلم ها از منطقه جنگی خارج شده و به بطن جامعه می آید که فیلم “بوی پیراهن یوسف” با نشان دادن انتظار به عنوان یکی از اصلی ترین خصوصیات جدایی ناپذیر زنان ، یک روایت زنانه ارایه می دهد.

منصوری در تشریح ابعاد مختلف فیلم «باشو غریبه کوچک» چند عنصر کلیدی اشاره می کند اول آنکه فیلم با صحنه هایی از جنگ شروع می شود، وضعیت جامعه را در زمان وقوع رویداد نشان می دهد، به کارگیری عناصری طبیعی چون آب، باد، طبیعت و زن در بخش های مختلف فیلم، ایجاد رابطه صید و صیادی، نمایش نقش مادر در خانواده ایرانی ، استفاده از زبان اشاره و نمادها و نظاره گری یک مهاجر مهمترین المان هایی هستند که در فیلم دیده می شوند.وی از دیدگاه جامعه شناسی به نقد این فیلم پرداخته و چهار شاخص عمده این فیلم را بیگانگی ، جامعه، عنصر زن و هویت دانسته است . نظر وی در خصوص بیگانگی و تنهایی شخصیت اصلی فیلم (باشو)و دیگر فیلم های بیضایی این است که ؛ شخصیت های بیضایی آدم های خاص، ناآشنا و غریب هستند در این فیلم نیز “باشو” آدم تنهایی است در قالب کودکی جنوبیِ سیاه چرده. که تفاوت این شخصیت با دیگر شخصیت های فیلم های بیضایی در این است که این فرد بیگانه می آید اما تنها نمی رود بلکه خانواده ای برای خود پیدا می کند و ریشه می گیرد.

منصوری درباره جامعه ای که کودک پای در آن می گذارد نیز اعتقاد دارد؛ فضایی که بیضایی از جامعه معاصر به تصویر می کشد فضایی تیره و تلخ است و گویی این تلخی هر دم افزون تر می شود او جامعه ای را نشان می دهد که پیوسته در کار تکرار خود است بی آنکه لحظه ای در اندیشه تغییر و دگرگونی در آید. او نبود آرمان و نیز عشق را از گرفتاری های چنین جامعه ای بر می شمارد.وی درباره سومین ویژگی آثار بیضایی می گوید: یکی از بارزترین ویژگی های آثار بیضایی نقش و جایگاهی است که به زن واگذار شده است. زن در همه آثار نقشی خود بسنده دارد و به هیچ رو سایه و پیرو مرد نیست زن به شیوه ای اسطوره ای گاه نماینده میهن ، گاه حافظ سنت های ملی و میراث دار تاریخ گذشته وگاه نماینده زندگی و هستی است.

در ادامه نقد فیلم “باشوغریبه کوچک” این فعال فرهنگی تکیه فیلم های بیضایی را برهویت ایرانی می داند و معتقد است : از خلال روابط شخصیت های اصلی روایت ها با دیگران، نگاه فیلمساز بر هویت ایرانی یعنی گوناگونی در عین یگانگی آشکار می گردد. به عبارت دیگرفیلمساز همواره کوشیده که عناصر مثبت میراث فرهنگی و هویت ایرانی را در فیلمهایش برجسته سازد و در مقابل برخی سنت های دیگر را که به نظر کهنه وفرسوده هستندرا مورد پرسش قرار دهد و به جرات می توان گفت هیچ فیلم ایرانی دیگری با اصالت و اعتباری که “باشو” به ایرانیت ما می بخشد، پیدا نمی کنیم .
وی در پایان این نشست گفت: “باشو” با وجود نکوهش برخی خصایص قومی و بومی ما همچون حسادت و تنگ نظری و ناباوری و آنچه در نظرمان استثنایی و نامعمول است و… . بی نهایت ما را به مفهوم از یاد رفته “مهربانی جمعی” با محوریت مادرانه ارجاع می دهد. مرزها و شکاف میان جنوب و شمال، عرب و عجم، لهجه گیلکی و زبان فارسی را از میان بر می دارد و از هویت ایرانی بنایی می سازد که ستون اصلی اش مهر و عطوفت و شفقت انسانی است.این نشست با حضور پیشکسوتان انجمن سینمای جوانان خوزستان، اعضای انجمن و عدنان عفراویان بازیگر نقش “باشو” در فیلم “باشو غریبه کوچک” ساخته بهرام بیضایی در سالن نمایش فیلم این انجمن برگزارشد.گفتنی است ،”باشو، غریبه کوچک” فیلمی است به کارگردانی و نویسندگی بهرام بیضایی که در سال ۱۳۶۴.ساخته و در سال ۱۳۶۹ اکران شد.