اهواز ،شهر زیباترین و بیشترین پل های رودخانه ای خاورمیانه

اشاره : پلها از زمانی که انسان‌ها سفر و مهاجرت را آغاز کردند، به وجود آمده‌اند و روند تکاملی جالب توجهی را پشت سر گذاشته‌اند. پل‌سازان اولیه نباید بیشتر از زحمت انداختن تنه یک درخت، زحمت دیگری را متحمل می‌شدند، اما به تدریج انسان دریافت با صرف زمان و نیروی بیشتر می‌تواند فواصل طولانی‌تری را با کمک پل‌ها به یکدیگر متصل کند.مهندسان رومی طاق‌های سنگی را برای بنای پل به هرچیز دیگری ترجیح می‌دادند و با استفاده از همین تجهیزات توانستند کانال‌های آبی سنگی را برای انتقال دادن آب به مسافت‌های طولانی، بنا کنند، با این همه انقلاب صنعتی ساخت و ساز پل‌ها را نیز وارد مرحله‌ای جدید کرد.تا پایان قرن 19 ساخت پل‌های رکورد‌شکن به امری رایج تبدیل شده‌بود. پل بروکلین که در سال 1883 بنا شده‌بود در آن زمان طولانی‌ترین پل جهان به شمار می‌رفت تا اینکه پس از هفت سال پل Firth of Forth توسط مهندسان اسکاتلندی ساخته شد.قرن جدید پل‌های طولانی‌تر و شگفت‌انگیز‌تری را برای انسان‌ها به ارمغان آورد،‌ پلهایی مانند پل گلدن‌گیت به طول دو هزار و 737 متر که بر روی آب‌های خلیج سان‌فرانسیسکو احداث شده‌است.امروزه مهندسان به آزمودن محدودیت‌های علم و تخیل ادامه می‌دهند. آزمایش‌ها برروی مواد نوآورانه،‌ طراحی‌های جدید و شیوه‌های ساخت انجام می‌گیرند. محصول نهایی این آزمایش‌ها به مسیر عبور و مرور خودروها و قطارها تبدیل می‌شوند و تحسین و حیرت انسان‌ها را برمی‌انگیزند.خاورمیانه بعنوان منطقه استراتژیک و مقصد بسیاری از گردشگران و کاوشگران باستانی و تاریخی که دارای رودخانه های پر آب و مهمی می باشد در صنعت پل سازی جایگاه مهمی در جهان دارد که در واقع مصر بعنوان پیشکسوت این صنعت قلمداد می شود ،اما اهواز بدلیل گذر پرآب ترین رودخانه خاورمیانه توانسته است جایگاه نخست تعداد پل های رودخانه ای خاورمیانه را به خود اختصاص دهد.

گشایش پل سوم اهواز حد فاصل فلکه نخل تا سیدخلف با پشتکار و پیگری جناب موسوی شهردار اهواز در کوتاهترین زمان ممکن بهانه خوبی است تا نگاهی به داشته ها و جلوه های زیبای شهرمان اهواز بیاندازیم و گامی هر چند کوچک در مسیر معرفی آن به جهان و ایران برداریم.معمولا هر شهر را به نمادها و جلوه های چشم نواز و ماندگار آن می شناسند ،نمادهایی که برگرفته از هویت و جغرافیای آن اقلیم باشد.اهواز بعنوان شهری تاریخی  و با هویتی برگرفته از فرهنگ ،تمدن و سنت های ساکنان اصلی اش دارای نمادها و جلوه های زیبایی است که آفرینش آنها ناشی از وجود نخل های سرافراز خرما و کارون صبور و آرام می باشد.

از جمله این نمادها وجود پل های متعدد با پیشینه و ساخت و کاربرد ویژه است . وجود حدود 9 پل بر رودخانه کارون و در محدوده شهری ،اهواز را بر جایگاه نخست خاورمیانه در خصوص داشتن بیشترین تعداد  و زیباترین پل های رودخانه ای نشانده است به ویژه اینکه بدانیم پل هلالی یا سفید قدیمی ترین پل هلالی فلزی خاورمیانه و پل هشتم بزرگترین پل معلق خاورمیانه بحساب می آیند..پیش از آنکه پل های اهواز را معرفی  کنیم اشاره ای به تعاد پل های رودخانه ای برخی از شهرهای مهم خاورمیانه داشته باشیم.

اهواز 10 پل

اصفهان 8 پل

قاهره پایتخت مصر 7 پل

بغداد 5 پل

استانبول 4 پل

عمان پایتخت اردن 2 پل

آنکارا پایتخت ترکیه 5 پل

بیروت 2 پل خارج از شهر

صنعا پایتخت یمن  4 پل

استانبول بعنوان جزیره ای زیبا و مرکز گردشگری مهم در منطقه خاورمیانه که  توسط دریای مرمره در جنوب و بسفر در شرق احاطه شده‌است صرفا دارای 3 پل می باشد.

1- پل سیاه اهواز در سال ۱۳۰۸ خورشیدی و همزمان با احداث راه‌ آهن سراسری ایران بر روی رود کارون ساخته شد. پل سیاه اولین پل شهر اهواز بود که بعدها بدلیل رنگ سیاه بدنه و پایه‌ های آن به پل سیاه شهرت یافت. طول آن۱۰۵۰ متر و عرض ۶ متر می باشد. پل سیاه در محل احداث پل تاریخی اهواز که دارای قدمت ساسانی بوده و به پل شادووان معروف بوداخدث گرد، تا خط آهن بندر امام در جنوب استان خوزستان و در ساحل خلیج فارس، را به راه‌ آهن سراسری خرمشهر ـ تهران ـ شمال وصل نماید.

2-پل سفید اهواز یا پل معلق نام یکی از پل های شهر اهواز می‌ باشد که یکی از نماد های شهر اهواز محسوب می‌ گردد. پل سفید در سال ۱۳۱۵ خورشیدی بر روی رودخانه کارون ساخته شده‌ است. این پل دارای دو قوس بتنی ۱۲ و ۲۰ متری است. این پل چهارمين پل معلق دنيا و اولین پل معلق در ایران بود ،در واقع بعد از پل های معروف اصفهان که بیشتر شهرتشان از قدمتشان است این پل در ایران بسیار پر آوازه است.

3-ساختمان پل سوم در شهريور 1336 خورشیدی آغاز شد و در بهمن 1349 مورد بهره برداری قرار گرفت. اين پل ميدان شهيد بندر(چهارشير) را به شمال كيانپارس وصل كرده و با قرار گرفتن در مسير حمل كالاي وارده بندر امام به ساير نقاط كشور نقش پل ترانزيتي را ايفا مي كند. در زمان احداث پل و به منظور اتصال آن به راه آهن اهواز – تهران يك رشته خط آهن براي عبور قطار بر روي آن تعبيه شد كه البته هرگز مورد استفاده قرار نگرفت و طي مرمت سطح پل در سال 1387 ريل هاي روي آن حذف شدند.طول پل 496 متر و عرض آن 14 متر و 50 سانتي متر با 16 چشمه 31 متري است.

4-پل نادری : در سال 1354 شمسی پل چهارم كه خيابان سلمان فارسي را به كوی تختي ( امانيه) فلكه ساعت و ميدان مولوی متصل مي كند به طول 576 متر و عرض 16 متر و 71 سانتي متر به بهره برداری رسيد. هزینهٔ احداث پل مذکور در حدود ۲۳۰ میلیون ریال بوده‌ است

5-پل پنجم در دو باند وبه منظور كاهش بار ترافيكي پل چهارم ساخته شده‌ است که مسیر خیابان دکتر شریعتی را به اتوبان گلستان وصل می‌ کند. این پل در سوم خرداد ماه سال 1375 خورشیدی افتتاح شد. اين پل ميدان جمهوری، جنوب خيابان شريعتي (سي متری) و جاده كوت عبدالله را به فلكه دانشگاه و لشكر آباد متصل می كند. پل پنجم 480 متر طول و 30 متر و 70 سانتي متر عرض دارد و در آیلند وسط آن لولهٔ آب شهری مستقر شده‌ است.

6-پل ششم معروف به پل صنايع فولاد در جنوب شهر اهواز در حدود دو روستای چنيبه در غرب كارون و شهر کارون در شرق رودخانه قرار دارد و راه اصلي ارتباط كارخانه هاي نورد و صنايع دستي در دو سوي رودخانه كارون است. عمليات ساخت اين پل 740 متري با عرض 30 متر و 40 سانتي متر در خرداد سال 1383 آغاز شد و در شهريور 1386 به بهره برداري رسيد.

7-پل هفتم یا پل “گفتگوی تمدن ها” ارتباط بین بلوار توحید و تقاطع خیابان شهید چمران (میدان دوم کیان‌پارس) و بلوار آیت‌الله بهبهانی را برقرار می‌سازد. ساختمان پل مدکور از ابتدای سال ۱۳۷۵ خورشیدی آغاز و پس از دو سال در بهمن‌ ماه سال ۱۳۷۷ خورشیدی افتتاح شد. طول پل هفتم ۴۹۰ متر است. دارای شش دهنه‌ است که دو دهنهٔ ۱۴۰متری در وسط و دو دهنهٔ ۷۵متری در دو طرف و دو دهنهٔ ۳۰متری در کناره‌های پل می‌باشد. عرض پل ۱۶ متر است که ۱۲٫۵ متر آن سواره‌ رو و ۳٫۵ متر آن پیاده‌ رو است که در هر طرف ۱٫۷۵ متر می‌باشد. پل هفتم دارای قوسی زیبا است و با توجه به این‌که منطقه کیان‌ پارس را به بافت قدیم شهر متصل می‌کند، به پل گفتگوی تمدن‌ها معروف شده‌ است. این پل از سوی شهرداری اهواز نورپردازی شده و بزرگ‌ ترین آبشار مصنوعی کشور و خاورمیانه در دو طرف آن ایجاد شد ه‌است و يكي از زيباترين پل های شهر به شمار می رود.

8-پل کابلی یا هشتم ؛با هدف تسهیل تردد خودروها و اتصال مناطق امانیه و مرکز شهر، طراحی و عملیات اجرایی پل هشتم از سال ۱۳۸۵ آغاز شد و در اسفند ۱۳۹۰ به پایان رسید. طراحی این پل متفاوت از دیگر پل‌ های کارون است و به صورت کابلی و بدون پایه ساخته شده‌ است. این پل ۶۴۳ متر طول و ۱۳ متر عرض دارد و در چهار مسیر (دو مسیر رفت و دو مسیر برگشت) ساخته شده‌ است. این پل دو پایه بزرگ دارد و عرشه پل توسط کابل به این پایه‌ ها متصل شده‌ اند. پل هشتم، منطقه امانیه را به خیابان “زند” در مرکز شهر متصل می‌ کند.این پل بزرگترین پل کابلی خاورمیانه بحساب می آید.

9-با هدف کاهش بار ترافیکی پل سوم، طراحی پل نهم در سال گذشته انجام و عملیات اجرایی ساخت این پل از سال 92 در شمالی‌ترین قسمت شهر اهواز، جنب پل سوم آغاز شد. و هم اکنون با پیشرفت فیزیکی 70 درصد احتمالا تا اواسط سال 94 مورد بهره برداری قرار می گیرد.با اتمام این پل خودروهایی که از مناطق شمالی شهر، مانند کوی ملت و زیتون قصد تردد به کیان‌پارس را دارند، به جای پل سوم می‌توانند از پل نهم استفاده کنند.

10-پل طبیعت ؛ که جهت پیاده روی و گذر عابران پیاده و با هدف گسترش ورزش و نشاط در میان شهروندان روی گذرگاه لوله های آبرسانی غرب به شرق اهواز و حدفاصل پارک لاله تا بلوار ساحلی کیانپارس در سال 92 از سوی شهرداری اهواز را اندازی و مورد بهره برداری قرار گرفت .