حاج محمود خزائی نمادی از فرهنگ اجتماعی ملاثانی بود!

امروز برای شرکت در مراسم تشییع، تدفین و ترحیم حاج محمود خزائی معروف به «محمودِ قصاب» به ملاثانی رفتم. حاج محمود اصلیتش بختیاریِ نجف‌آبادی است، حرفه و شغل خود و فرزندان و نوه‌هایش گله‌داری و قصابی است.او از معدود بازماندگان ساختار فرهنگی و اجتماعی ارتباطی – عاطفی در ملاثانی است. ملاثانی از دیرباز یک همزیستی مسالمت‌آمیزی بین اقوام مختلف ایرانی را تجربه می‌کند. عرب، شوشتری، ترک قشقایی، فارس، بختیاری، دزفولی، اصفهانی، یزدی، آذری، کُرد و حتی کولی بدون آنکه سعی کنند همدیگر را هضم کنند، یا بر یکدیگر سلطه پیدا کنند و هویت همدیگر را له‌ولورده سازند؛ یک همسایگی دیرپا با حفظ هویت‌های فرهنگی – قومی و نه هم‌جواری صرف را تجربه کرده‌اند.

امروز جمعیت زیادی برای تشییع‌جنازه حاج محمود آمده بودند. تُشمال بختیاری با یزله ی عربی در سوگ مردی حزن می‌نواخت که نمادی از ساختار فرهنگی – اجتماعی ملاثانی با بن‌مایه‌های ارتباطات انسانی بر مبنای همیاری‌ها، هم دردی‌ها و کنش‌های سالم اجتماعی بود.نظام «تمایز»- آن‌گونه که پیر بوردیو بدان می‌پردازد ـ در تجربه مرگ نیز بازتولید می‌شود. به‌عبارت‌دیگر، افراد از طریق نوع تجربه مرگشان خود را از دیگران متمایز می‌سازند. آن‌ها درواقع با بهره‌گیری از مناسبات مرگ به کسب منزلت اجتماعی و تعیین طبقه خویش دست می‌زنند. مراسم تشییع، تدفین و ترحیم حاج محمود نشان داد که او متعلق به نسلی است که در حال انقراض است. او نماد ساختار انسانی و عاطفی است که امروز کمتر بازتولید می‌شود. به همین جهت امروز مردم، در سوگ یک سلوک اخلاقی – اجتماعی عزادار شدند. آن‌ها یک نوستالژی حزن‌انگیز را به یاد آوردند.

حاج محمود خزائی را نه به خاطر تعداد فرزندانش و نه سرمایه و زمین و گله‌هایش و نه حتی سجایای اخلاقی و شجاعت و مردانگی‌اش و نه او شاعری است که به قصیده‌هایش شهرت یافته و نه سخنوری است که به خطابه‌هایش معروف گشته و نه مرجع حلِ اختلافی است که به فقره‌های جلوگیری از خون‌ریزی و طلاق مردمان نشان‌دار شود.حاج محمود خزائی نمادِ عاطفه کمیابی است که با مرگش مردم را داغدار کرده است. ترس از اینکه آیا این نسل و نسل‌های بعدی ظرفیت زیست سالم رادارند؟ آیا این‌ها فارغ از خط‌کشی‌های غیرانسانی می‌توانند تجربه‌ی موفقی را در زندگی ایجاد کنند؟ آیا نظام معنایی که حاج محمود خزائی و امثال او در جامعه ایجاد کردند را می‌توان بازتولید کرد؟ خدایا حاج محمود خزائی را با صالحان و مصلحان محشور بفرما.

اهواز – لفته منصوری