حجت الاسلام فیاضی : امام علی (ع) میزان ایمان و شاخص جامعه بشری است

حضرت علی (ع) میزان ایمان و شاخص راستی جامعه بشری است.وجود نازنین مولای متقیان تجسم قرآن و رسول الله (ص) می باشد.به گزارش خبرنگار عصرما در راستای برنامه های فرهنگی و معنوی حسینیه شهدای شمخانی اهواز ،حجت الاسلام و المسلمین فیاضی استاد حوزه علمیه قم در ادامه مباحث اخلاقی و اعتقادی خود به تبیین ابعاد وجودی و شخصیت حضرت علی ابن ابیطالب (ع) پرداخت.

حجت الاسلام فیاضی گفت : شخصیت حضرت علی (ع) تجلی و مجسم کننده قرآن و رسول الله (ص) می باشد .ایشان گنجینه علوم و دروازه دانش الهی است که پیامبر اکرم (ص) در توصیف امیرالمومنین (ع) می فرمایند :انا مدینة العلم و على بابها فمن اراد العلم فلیأت الباب. همچنین خود حضرت امیر علیه السلام فرمودند:رسول خدا مرا هزار باب از علم یاد داد كه هر بابى هزار باب دیگر باز می كند. و نیز فرمودند: درباره اسرار غیب‏ ها از من بپرسید كه من وارث علوم انبیاء و مرسلین هستم. و باز نوشته ‏اند كه پیغمبر صلى الله علیه و آله فرمود: علم و حكمت به ده جزء تقسیم شده نه جزء آن به على اعطاء گردیده و یك جزء به بقیه مردم و على در آن یك جزء هم اعلم مردم است. امام على علیه السلام صریحا فرمودند: سلونى قبل ان تفقدونى. بپرسید از من پیش از آنكه از میان شما بروم!و از این جمله كوتاه میزان علم آن حضرت روشن می شود زیرا موضوع علم را قید نكرده و دائره سۆالات را محدود ننموده است بلكه مردم را در سۆال از هر نوع مشكلات علمى آزاد گذشته است و این سخن دلیل احاطه آنحضرت به رموز آفرینش و اسرار خلقت است و چنین ادعائى به غیر از وى از كسى دیده و شنیده نشده است.امام على علیه السلام با آن همه علم و دانش در میان اشخاص جاهل و نادان افتاده بود و مردم جز تنى چند از خواص اصحابش از علم او بهره‏مند نمی شدند. همیشه آرزومند بود كه صاحب كمالى پیدا كند تا از مشكلات علوم و اسرار آفرینش با او بازگو كند و اشاره به سینه خود كرده و میفرمود: در سینه من دریاى خروشان علم در موج است ولى افسوس كه كسى استعداد فهم آنرا ندارد.کسی به درجه علمی حضرت علی (ع) پس از رسول الله (ص) نمی رسد.

استاد حوزه علمیه قم در ادامه پیرامون آزادگی مولای متقیان افزود : حضرت علی (ع) در برابر هیچ بت و قدرتی سرخم نکرد و کسی نمی تواند این ویژگی ایشان را نادیده بگیرد یا منکر شود.از آسیب هایی كه جامعه و حكومت را تهدید می كند، تجمل گرایی، تملق و چاپلوسی است. تجمل گرایی شكاف و فاصله میان رهبران و مردم را افزایش می دهد و به تدریج یك حاكمیت الیگارشی را بر جامعه مستولی می سازد كه نه تنها به منافع ملی و حقوق مردم نمی اندیشد، بلكه همواره در صدد تامین منافع شخصی و گروهی خود است. ابن خلدون، از اندیشمندان مسلمان، تجمل گرایی و غرق شدن در اسراف و تبذیر را خطرناك ترین عامل برای فروپاشی یك نظام سیاسی می داند كه زمینه را برای ظهور یك عصبیت (حاكمیت) جدید و كنار رفتن حاكمیت سابق فراهم می آورد. حضرت علی نیز حدود چهارده قرن قبل و پیش از همه، این آسیب خطرناك را گوشزد كرده است. هنگامی كه به امام خبر دادند شریح بن حارث (قاضی امام) خانه ای به هشتاد دینار خریده، او را احضار كرد و پس از نگاه خشم آلود به وی فرمود: این كار، تو را از عزت و قناعت خارج كرده و به خواری و دنیاپرستی كشانده و در محله نابودشوندگان و كوچه هلاك شدگان قرار داده است. امام در ادامه می فرماید: این خانه (اقدام) به چهار جهت منتهی می گردد: یك سوی آن آفت ها و بلاها، سوی دوم مصیبت ها، سوی سوم هوا و هوس های سست كننده و سوی چهارم شیطان گمراه كننده قرار دارد و در خانه به روی شیطان گشوده است.  امام در برخورد با عثمان بن حنیف، فرماندار بصره، كه در میهمانی تجملاتی اشراف بصره حاضر شده بود فرمود:ای پسر حنیف، به من گزارش دادند كه مردی از سرمایه داران بصره تو را به میهمانی خویش فرا خوانده و تو به سرعت به سوی آن شتافتی تا خوردنی های رنگارنگ برای تو آوردند و كاسه های پر از غذا پی در پی جلو تو نهادند. گمان نمی كردم میهمانی مردمی را بپذیری كه نیازمندانشان با ستم محروم شده و ثروتمندانشان بر سر سفره دعوت شده اند. اندیشه كن در كجایی؟ و بر سر كدام سفره تناول می كنی؟ آگاه باش كه هر پیرو را امامی است كه از او پیروی كند و امام شما از دنیای خود به دو جامه فرسوده و دو قرص نان رضایت داده است. سوگند به خدا، من از دنیای شما طلا و نقره ای نیندوخته و از غنیمت های آن چیزی ذخیره نكرده ام. بر دو جامه كهنه ام جامه ای نیفزودم و از زمین دنیا یك وجب در اختیار نگرفتم.همچنین وقتی كه امام پس از جنگ بصره بر یكی از یاران خود به نام علاء بن زیاد وارد می شود و خانه بسیار بزرگ و مجلل او را می بیند، با تعجب فراوان از او می پرسد كه تو با این خانه بزرگ در دنیا چه می كنی و می فرماید:ان الله فرض علی ائمة العدل ان یقدروا انفسهم بضعفة الناس كیلایتبیغ بالفقیر فقره؛ خداوند بر پیشوایان حق و عدل واجب كرده كه خود را با مردم ناتوان و بی بضاعت همسو كنند تا فقر و نداری، انسان تنگدست را به اعتراض و طغیان نكشاند و نظام سیاسی را با بی ثباتی رو به رو نسازد.

حجت الاسلام فیاضی در ادامه اظهار داشت :كه وقتی یكی از كارگزاران امام خانه با شكوهی ساخت، امام به او فرمود: «اطلعت الورق رؤوسها! ان البناء یصف لك الغنی؛  سكه های طلا و نقره سر برآورده خود را آشكار ساختند. همانا ساختمان مجلل، بی نیازی و ثروتمندی تو را می رساند». علی علیه السلام خود به مردم كوفه می فرمود: اگر جز با مركب خویش و وسائل شخصی ام كه حمل می كند و غلامم از نزد شما رفتم، بدانید خیانت كرده ام. بنابراین زندگی مادی و شخصی رهبران و مدیران باید به دور از تجمل و همانند زندگی مردم ضعیف باشد. در این صورت بینش صحیح و واقع گرایانه ای از جامعه پیدا كرده و تصمیمات و سیاست هایی اتخاذ می كنند كه بتوانند رفاه اقتصادی نسبی را در جامعه ایجاد كنند. حتی در صورت عدم امكان تامین رفاه برای مردم، صرف این رفتار، تحمل فقر و مشكلات را برای مردم آسان می سازد و از آثار منفی روانی و فرهنگی جلوگیری كرده و مشروعیت نظام را حفظ می كند

استاد حوزه علمیه قم در ادامه اظهار داشت : تملق و چاپلوسی نیز از جمله آسیب هایی است كه بر پیكر یك نظام سیاسی لطمه وارد می سازد و جامعه را به جای رشد و توسعه به مسیر قهقرا می كشاند. این ویژگی موجب می شود كه خوب و بد، درست و نادرست، لایق و نالایق، شریف و دنی و حق و باطل همواره مشتبه شود و افراد منافق، چاپلوس و متملق تا حد ممكن از این وضعیت، بهره برداری شخصی و گروهی كنند. در چنین جامعه ای عرصه بر افراد شایسته تنگ می گردد و میدان برای افراد بی لیاقت باز می شود. نخبگان سیاسی هیچ گاه واقعیت ها را درست درك نمی كنند، شخصیت خود را بسیار بالاتر از آنچه هست می بینند و كارهای خود را فراتر و مهم تر از آنچه هست می پندارند. امیرمؤمنان علی علیه السلام در چندین مورد خطر این آسیب را یادآور شده و همگان را به شدت از آن باز داشته است كه در این جا به برخی از آنها اشاره می كنیم.در ادامه امام می فرماید:فلاتثنوا علی بجمیل ثناء، لاخراجی نفسی الی الله و الیكم من التقیة فی حقوق لم افرغ من ادائها و فرائض لابد من امضائها. من از شما می خواهم كه مرا با سخنان زیبای خود مستایید (18) تا از عهده وظایفی كه نسبت به خدا و شما دارم بر آیم و حقوقی را كه مانده است بپردازم و واجباتی كه بر عهده من است و باید انجام گیرد را ادا كنم. با من آن گونه كه با پادشاهان سركش سخن می گویید حرف نزنید و با ظاهر سازی (تملق و چاپلوسی) با من رفتار نكنید.

حجت الاسلام و المسلمین فیاضی به آسیب دیگر جامعه از نگاه مولای متقیان پرداخت و گفت : حاكم باید برای خود معلوم سازد كه آیا حكومت را برای دین و حاكمیت حق می خواهد یا دین را برای حكومت. اگر حاكمی دین را برای حكومت بخواهد، هر جا دین و ریاست در تعارض قرار گیرند، دین و حق را قربانی می كند؛ اما اگر ریاست و حكومت برای دین باشد، هنگام تعارض، آنچه فدا می شود ریاست و حكومت است؛ چنان كه حضرت علی علیه السلام بعد از رحلت رسول خداصلی الله علیه وآله با آن كه جانشینی بعد از پیامبر را حق مسلم خود می داند، اما چون برای دین احساس خطر كرد و به توصیه رسول خداصلی الله علیه وآله نمی خواست در امر حكومت كار به جدال و خون ریزی كشیده شود، سكوت كرد. اصول گرایی در هیچ شرایطی نباید فدای پیروزی های موقت سیاسی، نظامی، فرهنگی و اقتصادی شود، زیرا این همان اباحه و توجیه وسیله برای رسیدن به هدف و فدا كردن حق برای مصلحت است. انحراف از اصول گرایی و حق مداری به خاطر مصلحت اندیشی های نابه جا و روبنایی، جز به ظلم، بی عدالتی و تبعیض منجر نمی شود.در زمان خلافت امام، برخی دوستان مصلحت اندیش نزد امام آمدند و تقاضا كردند كه حضرت نیز چون معاویه هدایا و پول های زیادی به اشراف بپردازد تا حمایت آنها را جلب كند. امام علیه السلام در پاسخ به آنها فرمود:اتامرونی ان اطلب النصر بالجور… ؛ می گویید پیروزی و تثبیت حكومتم را به قیمت تبعیض و ستمكاری به دست آورم؟ به خدا سوگند هرگز چنین كاری نخواهم كرد و عدالت را به پای سیاست و سیادت قربانی نخواهم ساخت. اگر همه این اموال عمومی از آن خودم بود و می خواستم میان مردم تقسیم كنم، هرگز تبعیض روا نمی داشتم تا چه رسد كه مال، مال خداست و من امانت دار خدایم. آگاه باشید كه بخشیدن مال به آنانی كه استحقاق ندارند، زیاده روی و اسراف است؛ اگر چه در دنیا ممكن است مقام بخشنده آن را بالا ببرد و مردم گرامی اش بدارند، اما در آخرت پست و در پیشگاه خدا خوار و ذلیل خواهد بود. آری، امام به خوبی می داند كه اگر قدری انعطاف نامعقول و غیرصحیح نشان دهد، حكومت را، هر چند به طور موقت، مستقر خواهد ساخت، اما چون در این صورت از اصول پذیرفته شده اسلام فاصله می گیرد، هرگز چنین پیشنهادی را قبول نمی كند.ایشان در جای دیگری می فرماید:انی لعالم بما یصلحكم و یقیم اودكم و لكنی لااری اصلاحكم بافساد نفسی؛ من خوب می دانم كه راه اصلاح شما چیست و چگونه می شود كجی ها و انحرافات جامعه را سامان بخشید، ولی برای چنین كاری هیچ گاه خود را به فساد و تباهی نمی كشم (و برای دنیای دیگران، آخرت خود را از بین نمی برم.حضرت در خطبه 173 نیز می فرماید: بدانید آنچه را برای حفظ دین از دست می دهید به شما زیانی نخواهد رساند و آنچه را با تباه ساختن دین به دست می آورید سودی به حالتان نخواهد داشت.هنگامی كه طلحه و زبیر به امام اعتراض كردند كه چرا جایگاه ویژه ای برای آنان قائل نشده و همانند دیگران با آنها رفتار می كند، امام فرمود:و اما ما ذكرتما منی امر الاسوة فان ذلك امر لم احكم انا فیه برایی و لا ولیته هوی منی بل وجدت انا و انتما ما جاء به رسول الله؛ اما اعتراض شما كه چرا با همه به تساوی رفتار كردیم؛ این روشی نبود كه به رای خود یا به خواسته دل خویش انجام داده باشم، بلكه من و شما می دانیم كه این گونه رفتار را رسول خدا به ما آموخته است.