کرونا، دلهرهِ وجودی و دوزخِ دیگری!

هادی حزباوی :کرونا، این ورطه عصر پست مدرن به یکباره و در صدر اخبار و دلمغشولی های نوین بشری ظهور کرد. گرچه برای بشر تا بوده دلمشغولی بوده، اما این دلمشغولی به دلهره ای وجودی برای انسان نیز بدل شده است. چونان که انسان را در لحظه ای و حتی به پلک زدنی(نفس کشیدن) به مواجهه با نیستی و مرگ سوق می دهد.

سورن کیرکگارد متفکر دانمارکی تعریف دقیق و منسجمی از دلهره ارائه کرده و می گوید: که دلهره نیرویی است بیرونی که زمام امور فرد را بدست می گیرد، که نمی تواند از آن رهایی یابد، و تصور رهایی از آن نیز برایش سخت است. چرا که ترس بر او غلبه می کند، علاوه بر این؛ بیگانگی با هر امری برای او خوف انگیز می نماید و قدرت او از بین می برد. هایدگر نیز چنین اشاره ای می کند که پریشانی، حتی سخن گفتن را از ما می گیرد.*

اما برای پرتوافکنی بر این دلهره وجودیِ ناشی از کرونا، و شناسایی عامل آن که همانا انسانِ برابر من است، گریز می زنم به نمایشنامه ای از ژان پل سارتر با عنوان دوزخ که نام اصلی آن (No Exit) خروج ممنوع است. این نمایشنامه یک پرده ای است، که جهنم را به تصویر می کشد. جهنمی که ریشه در نگاه و تصرفات دیگریِ انسانِ مقابلِ من دارد. یا بعبارتی دوزخ برای من، دیگریِ انسان است. انسانی که با رفتار و گفتار و تصورات خود، آزادی و حق زیست مرا حتی در بدترین موقعیت نیز تهدید می کند و به نابودی می کشاند.

مگر نه آن است که اکنون کروناویروس به بیماری واگیردار و پاندمیک میان انسانها از شخص بیمار به شخص سالم راه پیدا می کند و زندگی انسانها را با خطر مواجه می سازد!، آیا فاجعه ای بیش از این نیز در این میان یافت می شود که حتی نزدیکترین کسانِ آدمی به هر شکلی از اشکال از تماس فیزیکی و یا دست دادن و… ابا می کنند و دوری را بر می گزینند؟! آیا مگر اینهمه واکنش ها جز برای حفظ و نگهداشت خود در برابر این ویروس وراج نیست؟! چرا با سهل انگاری و انتظار اینکه از غیب دستی فرود آید و کاری بکند یومیات خود را به تاخیر نمی اندازیم؟!

مع الوصف، تجربه زیسته بشر در طول تاریخ نشان از اجتماعی گرایی نوع بشر دارد. و با اذعان به این ویژگی محتوم، همچنین نباید از فاجعه فرارو غافل بود و تا جایی که امکان دارد باید به روند معقول و مراقبتی از خود در برابر چنین آسیبهایی همچو دیگریِ دوزخ و چه بسا ناقل بیماریِ نامتعارفی چون کووید۱۹ دست یازید.بنابراین در رویارویی با این معضل باید به متد و شیوه های مراقبتی توصیه شده از نهادها و مراکز ذیصلاح اعتماد جسته و علاوه بر آن از شرکت و حضور در اماکن پرتردد دوری جسته و بر جهنم بودگی دیدارها در این موقعیت زمانی با تاکید بر کلید واژه خروج ممنوع از خود صیانت کنیم، و همچنین برای رعایت تسلط و آرامش ذهنی از این دلهره ناشی از کرونا باید بهداشت فردی را در اولویت برنامه های پیش روی خود قرار داد.که بندگی و سرسپردگی در برابر چنین ورطه هایی دستکار انسان امروزی و آگاهمند نیست.

————————————-
*پ.ن: منبع: دستنوشته های کیرکگارد؛ و متافیزیک چیست؟ هایدگر.