روایتی ۱۰۰ ساله از رودخانه شاوور

عارف شریفی صرخه: شاوور یکی از رودخانه‌های شگفت‌انگیز شوش است، در باورهای محلی، این رودخانه محل زندگی موجوداتی افسانه‌ای است، اعبید المای یا همان دیو ترسناک یکی از این موجودات خیالی است که همچنان بهانه‌ای برای قصه‌های کودکانه به شمار می‌رود.

این رودخانه در فصل گرما، سرد، و در فصل سرما گرم می‌شود، شاید علت آن را بتوان از روایت یکی از نویسندگان و جهانگردان عراقی که ۱۰۱ سال پیش به منطقه شوش سفر کرد، فهمید.عبدالکریم الندوانی در صفحه ۸۱ کتابش با عنوان “العماره و عشائرها” از سفر خود به دشت شوش در اواخر پاییز (دسامبر) سال ۱۹۱۹ میلادی و حضور در رودخانه شاوور سخن می‌گوید.

او مهمان سید احمد فرزند سید طاهر تفاخ در محدوده شوش بود، الندوانی رودخانه شاوور را شگفت‌انگیز توصیف می‌کند و می‌نویسد: از آب این رودخانه در فصل سرما، بخار بلند می‌شد، در این رودخانه شنا کردم، آب آن گرم بود.عبدالکریم ادامه می‌دهد: علت گرمی آب را جویا شدم، منبع این رودخانه، یک چشمه گرم و یک چشمه سرد است، مردم محلی درباره این وضعیت شاوور امثال و اشعاری دارند، یکی از مثل‌های آنان (درباره شرایط شاوور در تابستان) این است:

*یا شاوور العف العف / جیت الهث ردیت ارجف*

معنای آن این است که شاوور ما را ببخش (رحم کن)، هر زمان که از شدت گرما به تو پناه آوردیم، لرزان لرزان بازگشتیم!

پس از یک قرن از این روایت، شاوور به یکی از آلوده‌ترین رودخانه‌های کشور تبدیل شده است، این رودخانه محلی برای ورود پساب‌های کشاورزی، فاضلاب منازل و زباله شده و حیات آن به شدت تهدید می‌شود.