حلقه مفقوده توسعه روستاهای استان خوزستان

نوید قائدی : طبق آمارهای مستند در جدول ۴-۳ جلد شماره ۱۱ گزارش جمعیت‌شناسی استان خوزستان، جمعیت کل استان حدود ۴.۵ میلیون نفر قید شده که جمعیت شهری حدود ۳.۲ میلیون نفر و جمعیت روستایی ۱.۳ میلیون نفر است. این آمارها نشان می‌دهند که حدود یک‌سوم جمعیت استان در روستاها سکونت دارند. این درصد بالای جمعیت بیانگر این است که باید توجه ویژه‌ای به روستاهای استان داشت.

چنانچه اراده‌ای باشد که روستاهای استان در مسیر توسعه پایدار قرار گیرند، نیاز است طی مطالعات دقیق آمایشی برنامه‌هایی اجرایی تدوین شوند تا بتوان حسب الگوهای مشخص اهداف توسعه‌ای را عملیاتی کرد. قابل‌ذکر است هدف از توسعه خصوصاً در ابعاد پایدار آن تنها توجه به توسعه کالبدی و تنها مبتنی بر گذاشتن اعتبار مالی نیست. این تصور که متولی توسعه روستاها تنها بنیاد مسکن، سازمان جهاد کشاورزی و یا بخشداری و دهداری‌ها هستند کاملاً اشتباه است، زیرا با تدوین برنامه‌های خلاقانه به طور مثال کمک از شرکت‌های دانش‌بنیان مفهومی می‌توان الگوهای ویژه‌ای تدوین کرد که باتوجه‌به اقلیم، امکانات و نیروهای بومی روستا را در مسیر توسعه قرارداد. کمک از شرکت‌های دانش‌بنیان ازآن‌جهت ذکر شده که در مسیر توسعه بتوان از دانش و فناوری‌های نوین و کارآمد و در بعد اقتصادی از استارتاپ‌ها بهره برد.

جهت درک صحیح موضوع و تدوین شاخصه‌های توسعه نیاز است با محوریت سازمان برنامه‌ریزی استان و همکاری دانشگاه‌های مادر استان کارگروهی تشکیل شود تا محورهای پیشنهادی موردبحث قرار گیرند.

در بعد توسعه روستایی نیاز است یک سیستم قوی آموزشی انسان – مدیر محور تدوین شود، تا روستائیان از اهمیت و لزوم و امکان توسعه پایدار و مفاهیم آن مطلع شوند، چنانچه سیستم آموزش لازم تدوین شود، یعنی روستائیان و مدیران روستایی آموزش لازم را ببینند، می‌توان انتظار داشت با ایجاد الگوهای توسعه‌ای بتوان محورهای چندگانه کمک‌های دولتی، بخش بومی و مدیریت‌های اشتراکی را اجرایی کرد، لزوم توجه به مفاهیم متعالی توسعه پایدار و تعصب بومی منطقه‌ای می‌تواند راهگشای بسیاری از مشکلات و بن‌بست‌ها باشد، جالب است بدانید گاهی برای رهایی از بسیاری از مشکلات یک روستا راه کارهایی بسیار ساده و خلاقانه وجود دارد، مثلاً در زمینه صرفه‌جویی در مصرف آب و انرژی (در بعد روستایی و کشاورزی) راهکارهای زیادی وجود دارد، یا مثلاً در زمینه تولید محصولات پروتئینی و لبنیاتی راه کارهایی خلاقانه‌ای وجود دارد که می‌تواند از پسماندها روستا و یا دور ریزهای غذایی این سیستم‌ها را عملیاتی کرد.

جالب است بدانید اگر در استان خوزستان اهمیت لزوم توسعه روستایی درک شود، نمودهای آن در قالب مهاجرت‌های کمتر به شهر حتی از استان، افزایش تولید محصولات کشاورزی – دامی و لبنی، صنایع تبدیلی و جانبی کشاورزی، خودکفایی بومی – منطقه‌ای ،رونق گسترده صنعت بومگردی ، حتی تولید انرژی های پاک و دهها مزیت دیگر ثابل پیش بینی است.

از ضعف های اساسی عدم تحقق توسعه روستایی در استان می توان به عدم برنامه های دقیق مفهومی و اجرایی اشاره کرد،بوروکراسی تعرف شده فعلی یعنی استانداری،  فرمانداری ، بخشداری و دهیار و شورای روستا به تنهایی جوابگوی توسعه روستاها نیست ، بسیاری از شورائیان و دهیاران و حتی بخشدارن و نیروهای موجود توان و دانش کافی برای ترسیم ابعاد توسعه را ندارند،زمان و منابع گاهی اتلاف می شوند و بهره کافی برده نمی شود.

البته مطالب ذکر شده بخش‌های کوچی از امکان ترسیم برنامه هایی دقیق و اجرایی برای روستاهای استان خوزستان است،که در صورت همدلی و وجود اراده منطقه ای قابل بررسی بیشتر و نظر سنجی است،امید است اصحاب جراید و رسانه ها و علاقمندان و کنشگران اجتماعی و حتی سازمان های مردم نهاد در این زمینه حساس و مطالبه گری داشته باشند.