خوزستان ؛ چه بگویم که دل افسردگی ات از میان برخیزد

دکتر محمد کیانوش راد: از خوزستان و مصائبش ، چه بگوییم که تا کنون نگفته ایم . بارها و بارها گفته و نوشته ایم و گفته اند و نوشته اند . خوزستانی ها — از علما محلی گرفته تا اساتید و کارشناسان دانشگاهی و از نمایندگان مختلف ِ مردم گرفته تا اصحاب رسانه ها — […]

دکتر محمد کیانوش راد: از خوزستان و مصائبش ، چه بگوییم که تا کنون نگفته ایم . بارها و بارها گفته و نوشته ایم و گفته اند و نوشته اند . خوزستانی ها — از علما محلی گرفته تا اساتید و کارشناسان دانشگاهی و از نمایندگان مختلف ِ مردم گرفته تا اصحاب رسانه ها — همیشه گفته اند ، انتقال کارشناسی شده و علمی و مبتنی بر پیوست های زیست محیطی آب ، صرفا برای شُرب آری و برای صنایع و کشاورزی هرگز . موضعی اصولی و منطقی ، که مبتنی بر توجیهات اقتصادی ، زیست محیطی ، و امنیتی است .

با تاسف ، همه دولت های مرکز نشینِ پس از انقلاب ، از چپ و راست ، اصلاح طلب و اصول گرا ، همه در انتقال اب از سرشاخه های کارون به فلات‌مرکزی ایران برای مصرف صنایعی چون فولاد و کشاورزی و برنج کاری ، همداستان بوده و هستند. دولت ها نه تنها در موضوع انتقال آب همداستانند که در عدم رسیدگی به رفع مشکلات و تنگناهای روستاها و شهرهای خوزستان از نظر حل مشکل فاضلاب و آبرسانی و ده ها مشکل دیگر ، در عمل و نتیجه ، و پس از چهل سال ، عملکردی یکسان داشته اند . « آب را برده اند و مشکلات اولیه مردم را نیز حل نکرده اند » . گویی قرار است خوزستان را زمین سوخته نمایند .

ظاهرا کاری هم از دست ما خوزستانی بر نمی آید . امام جمعه و اعضای خبرگان ِ خوزستان و نمایندگان مجلس خوزستان و سایر شخصیت های دانشگاهی و رسانه ها ، با دیدگاههای متفاوت ، مجدانه و صادقانه پی گیر مشکلات آب بوده و هستند ، اما صدایشان به جایی نمی رسد . چرا ؟ آنهم داستانی است .صاحب منصبان سنتیِ ثلاثِ و سرقفلی داران ِ مرکز نشین خوزستانی ِ ، در معادلات اجرایی کشور هم تنها نقشی درجه سوم و چهارم دارند ، و یا چهل سال است منافع خود را بر منافع استان ترجیح داده اند . شمشیر های مرصّع نشان ، برای پست ها و مراسم و ایامِ خاص ، اما نقشی تعیین کننده در تصمیم سازی یا تصمیم گیری استان نداشته اند . یا به بازی گرفته نشده اند و یا نخواسته اند که نقشی تعیین کننده داشته باشند .

همه دولت ها از نظر منابع آب استان خوزستان ، یک الگو و برنامه ی واحد را تاکنون دنبال کرده اند . مردم خوزستان هم این را فهمیده اند که با دلخوش کردن به اصول گرا یا اصلاح طلب ، هاشمی ، خاتمی یا احمدی نژاد و روحانی و حالا رییسی ، هیچ تفاوت و تغییری در سیاست های کلان انتقال آب نخواهد افتاد . سیاستمداران و مدیران اجرایی خوزستانی ، در وزارتخانه ها ی مربوط به آب ، برق ، نفت و گاز ، حداکثر در رده های دوم و سوم اجرایی ، آنهم بندرت حضور دارند . داستان مصائب منافع خوزستان ، نیازی به تفصیل ندارد .

نخبگان خوزستانی و ان‌جی او های مستقل و فعال هم در تنگنا و در محاق ، در افت و خیزند ، و چون کارون بی رمق و بی جانشان کرده اند . مردم با مشکلاتشان رها شده اند . خوزستان دین خود را به اسلام ادا کرد ، اما مسولان خوزستان را فراموش کردند و با‌نقمت های جنگ و پس از آن تنها رها کردند . چه کسی می داند‌، گریه کهن مردی در کنار گاوی افتاده بر زمین ، که همه جیز او بود یعنی چه؟چه‌ کسی می داند‌ نابودی زمین و کشت و ماهی و هور یعنی چه ؟ چه کسی گریه و بغض جوان بیکار خوزستانی در در کنار نفت و بندر و پتروشیمی و فولاد و نیشکر یعنی چه ؟ چه کسی از تشنگی حتی روستاهای شمال خوزستان و در کنار سد و سرچشمه کارون یعنی چه ؟؟

روحانی ، با کارگردانی امثالِ واعظی و حمایت برخی اصلاح طلبان ، با انتخاب برخی استانداران بی لیاقت و بی کفایت ، به بدترین وجه ناسپاسی خود را به مردم خوزستان نشان دادند و توسعه خوزستان را سال ها به عقب راندند . البته در این مساله دست ِ برخی اصول گرایان ِ منفعت طلب هم در کار بود .

خوزستان با چوب و تفنگ و تشر ، اداره نمی شود با مهر و محبت و احترام به راه می آید . اعتراض مردم و کشاورزان تشنه طبیعی است ، آنهم مردمی که در دفاع از تمامیت ارضی ایران و اسلام ذره ای کم نگذاشته اند . تدبیر و بصیرت در برخورد با معترضان وظیفه قانونی و اخلاقی و انسانی همه مسولان انتظامی و امنیتی است . با این حال ، نه تجزیه طلبان و وابستگان آنها ، به بهانه های قومی ، و نه افراطی ها تند مزاج داخلی و خارجی از اعتراض مردم تشنه سودی نمی برند .

مردم و زمین و تالاب ، پرنده و گیاه و گاو میش آب می خواهند آب .راه حل کلی پیش روی نظام ، همانگونه که هزاران بار گفته شده است ، انجام طرح جامع ِ آمایش سرزمینی است . راه نجات خوزستان و بلکه کشور ، اجرای طرح کلان آمایش سرزمین برای توسعه ایران است .تخصیص امکانات و منابع کشور در قالب کار کارشناسی علمی و بی طرفانه و با حضور شخصیت های علمی و مستقل و با حضور کارشناسان سازمان های مردم نهاد ، می تواند زمینه و بستر ِ اعتماد سازی برای اجرای هر گونه طرحی است .

باید بفکر اعتماد و سرمایه اجتماعی جامعه خوزستان و ایران بود .آنان که به خواسته ها و گرایشات متنوع و متکثر مردم وقعی نمی نهند ، باید باور کنند که اعتماد مردم روز به روز به مسولان ، و در تمامی سطوح ، اعم از اصلاح طلب و اصول گرا در حال فروپاشی است .