ایران بر سکوی نخست جلب مشارکت بیماران در مطالعه سازمان بهداشت جهانی برای درمان کرونا

معاون تحقیقات وزارت بهداشت،‌درمان و آموزش پزشکی گفت: با گذشت شش ماه از اجرای مطالعه بزرگ کارآزمایی بالینی درمان بیماری کووید -۱۹ سازمان بهداشت جهانی و اعلام نتایج آن طی روزهای گذشته، ایران در بین ۳۰ کشور همکار مطالعه، بر سکوی نخست «جلب مشارکت بیماران» دراین طرح قرار گرفت. «رضا ملک زاده» معاون وزیر بهداشت و عضو کمیته اجرایی مطالعه سازمان بهداشت جهانی برای درمان کووید- ۱۹ Solidarity Clinical Trial for COVID-۱۹ Treatments، ایران را یکی از فعال ترین کشورهای در حال تحقیق در مطالعه سازمان بهداشت جهانی برای درمان کووید -۱۹ دانست و افزود: تا کنون بیش از ۱۱ هزار بیمار کرونایی بستری در ۵۰۰ بیمارستان از ۳۰ کشور جهان وارد مطالعه شده اند که در این بین، ایران با ثبت نام ۳۵۰۰ بیمار، موفق به کسب رتبه نخست در «تعداد بیماران مشارکت کننده» در مطالعه کارآزمایی بالینی سازمان بهداشت جهانی برای درمان این بیماری شده است.

به گفته وی، این موفقیت عالی با همکاری ۸۷ محقق اصلی و پژوهشگر و با مشارکت ۳۵۰۰ بیمار مبتلا به کووید – ۱۹ بستری در ۲۹ بیمارستان وابسته به ۱۸ دانشگاه علوم پزشکی در ۱۵ استان ایران صورت گرفته است.معاون تحقیقات وزیر بهداشت افزود: همچنین فاصله ایران به عنوان رتبه نخست در ثبت نام بیماران مشارکت کننده در مطالعه کارآزمایی بالینی سازمان بهداشت جهانی برای درمان کووید -۱۹ در قیاس با کشورهای پیشرو بعدی، بیش از سه برابر است؛ به طوری که فرانسه به عنوان رتبه دوم، موفق به ثبت نام کمتر از ۱۰۰۰ بیمار مشارکت کننده درمطالعه شده است.

ملک زاده، با اعلام اینکه ۱۳ بیمارستان از مجموع ۲۰ بیمارستان کشورهای همکار که دارای بیشترین میزان «مشارکت بیماران» در مطالعه کارآزمایی بالینی درمان کووید-۱۹ سازمان بهداشت جهانی بوده اند، از ایران هستند، گفت: بیمارستانهای «رازی » رشت، «ولی عصر» اراک و «مسیح دانشوری» تهران در رتبه های نخست فعالترین بیمارستانهای ایرانی حاضر در مطالعه قرار دارند.وی، موفقیت ایران در کسب جایگاه نخست «جلب مشارکت بیماران» در مطالعه جهانی کارآزمایی بالینی برای درمان کووید -۱۹ سازمان بهداشت جهانی را متاثر از وجود وسیع ترین شبکه پژوهشی و زیرساختهای قوی تحقیقاتی شکل گرفته طی سالهای گذشته بویژه پس از اجرای مطالعات متعدد کوهورت در ایران دانست که کسب تجربیات مهم در اجرای مطالعات کارآزمایی بزرگ بالینی و تربیت نیروهای محقق علوم پزشکی، از دستاوردهای این مطالعات بوده اند.

معاون تحقیقات وزیر بهداشت، وجود شبکه قوی درمانی با حضور نزدیک به ۵۰ هزار پزشک متخصص و فوق تخصص در اقصی نقاط کشور، حضور شمار زیادی از محققان اصلی ( Principal Investigators) و در کنار آنها پزشکان پژوهشگر علاقه مند دارای تجربه و مهارت در اجرای پروتکلهای اخلاقی مطالعات کارآزمایی های بالینی و اقناع بیماران برای مشارکت بیشتر در مطالعه، اختصاص اعتبارات تحقیقاتی مناسب برای اجرای فعالیت تحقیقاتی در مطالعه یاد شده ، تلاش فوق العاده برای تامین داروهای مورد نیاز در آزمون بزرگ کارآزمایی بالینی درمان کووید -۱۹ ، عوامل انگیزشی بیماران بستری برای شرکت در مطالعه در زمینه هایی همچون رهایی از هزینه های درمان و بار مالی آزمایشات بالینی این بیماری ، ارائه اخبار و اطلاعات درست و صادقانه از دستاوردهای موفق آزمایشات بالینی به مردم (کمبود اطلاعات و عدم درک تاثیرات کارآزمایی های بالینی موجب نگرانی در مورد اثربخشی آزمایشات می شود ) اعتماد بالای شرکت کنندگان به مطالعه جهانی که دارای مجوزهای محکم اخلاقی بوده را از جمله دیگر عوامل موثر بر کسب رتبه نخست در «جلب مشارکت بیماران» مطالعه جهانی درمان کووید -۱۹ سازمان بهداشت جهانی توسط ایران برشمرد.

به گفته عضو «کمیته اجرایی مطالعه کارآزمایی بالینی درمان کووید -۱۹»، همچنین «تشکیل یک تیم اجرایی مرکزی برای هماهنگ سازی و نظارت دقیق بر فعالیت کل تیمهای پژوهشی ایرانی حاضر در مطالعه کارآزمایی بالینی سازمان بهداشت جهانی برای درمان کووید -۱۹» ، موجب پیشرفت ایران در «جلب مشارکت بیماران»، در مقایسه با سایر کشورهای همکار بوده است.ملک زاده، نتایج نهایی شش ماه کارآزمایی بالینی بر روی اولین گروه از بازوهای درمانی مطالعه سازمان بهداشت جهانی برای درمان کووید -۱۹ را نیز اعلام کرد که بر اساس این نتایج مهم، داروهای «رمدسیویر»، «لوپیناویر» ، «اینترفرون» و «هیدروکسی کلروکین» تحت کارآزمایی بالینی بر روی ۱۱ هزار بیمار مشارکت کننده از حدود ۵۰۰ بیمارستان ۳۰ کشور در شش منطقه جهان که همگی دارای مشخصه «ضد ویروس» بوده اند، تاثیری بر درمان ، کاهش طول مدت بستری، نیاز به تهویه مکانیکی و مرگ و میر مبتلایان به کووید -۱۹ بستری در بیمارستان نشان ندادند.

به گقته معاون تحقیقات وزیر بهداشت، وضعیت بهبودی بیمارانی که درمانهای ذکر شده را دریافت نکرده بودند همانند بیماران دریافت کننده این رژیمهای درمانی بوده است.نتایج این مطالعه بزودی در مقاله تحت عنوان « Repurposed antiviral drugs for COVID-۱۹ –interim WHO SOLIDARITY trial results » منتشر خواهد شد.

نویسنده همکار این مقاله، دستیابی به داروی قطعی درمان کووید – ۱۹ را مطالعات کارآزمایی بالینی وسیع با حداقل یک هزار بیمارثبت نام شده دانسته و تاکید کرده بود که مشارکت بیش از ۱۱هزار بیمار در مطالعه همبستگی جهانی به نتیجه گیری درباره چهار داروی تحت کارآزمایی بالینی کمک کرد و بی اثر بودن این داروها را نشان داد.عضو کمیته اجرایی مطالعه سازمان بهداشت جهانی برای درمان کووید- ۱۹ همچنین از ورود داروهای جدیدتر برای کارآزمایی بالینی با تصمیم سازمان بهداشت جهانی به مطالعه Solidarity Clinical Trial for COVID-۱۹ Treatments خبر داده بود.

ملک زاده در همین باره گفت: سازمان بهداشت جهانی بنا بر توصیه کمیته نظارت بر داده ها و ایمنی مطالعه کارآزمایی بالینی درمان کووید -۱۹ تحت نظارت خود می تواند بر اساس تجزیه و تحلیل موقت داده ها میزان تاثیر داروها بر روند بهبودی و کاهش مرگ مبتلایان، برخی رژیمهای درمانی را حذف و برخی را جایگزین کند. این آزمایشات تماما با مجوزهای اخلاقی و نظارت کامل و دقیق سازمان بهداشت جهانی صورت می گیردمعاون تحقیقات وزیر بهداشت خاطرنشان کرد: طی اجرای این مطالعه که همچنان ادامه دارد کمیته راهبری بین المللی سازمان بهداشت جهانی بر اجرای درست پروتکل توافق شده بین المللی نظارت کرده و یک گروه اجرایی متشکل از ۹ کشور عضو از جمله ایران در فواصل زمانی مشخص در خصوص اجرای درست مطالعه توسط کشورهای همکار به طور مکرر مورد مشورت سازمان بهداشت جهانی قرار می گیرند.

وی با اعلام این که ایران در حال اجرای یک طرح تحقیقاتی با همکاری چند کشور برای مطالعه کارآزمایی بالینی داروهایی مانند Famotidine (داروی معده) Acalabrutinib (داروی ضد سرطان) ، Sofosbuvir و Daclatasvir ( ترکیب دارویی ضد ویروس هپاتیت سی ) و Favipiravir (داروی ضد ویروس) برای درمان سرپایی بیماران مبتلا به علائم متوسط بیماری کووید-۱۹ که نیازی به بستری در بیمارستان و تهویه مکانیکی ندارند است، تاکید کرد که هیچ یک از داروها به خاطر عوارض احتمالی نباید خودسرانه مصرف شوند.