چکیده ای برای تلنگر!

دکتر فاضل خمیسی : وقتی گزارش مساله شناسی توسعه در استان خوزستان که زیر نظر مرکز بررسی های استراتژیک ریاست جمهور که بیشتر آن مربوط به برنامه توسعه پنجم و بخشی از برنامه توسعه ششم بوده و در آن مشکلات و چالش ها را به تفکیک آسیب شناسی نموده و برای حل آنها راهکارهای عملی […]

دکتر فاضل خمیسی : وقتی گزارش مساله شناسی توسعه در استان خوزستان که زیر نظر مرکز بررسی های استراتژیک ریاست جمهور که بیشتر آن مربوط به برنامه توسعه پنجم و بخشی از برنامه توسعه ششم بوده و در آن مشکلات و چالش ها را به تفکیک آسیب شناسی نموده و برای حل آنها راهکارهای عملی و اثر بخشی ارائه نموده بود را مطالعه کرده و وضعیت حال ناخوشِ استان را که در آستانه ی پایان برنامه توسعه ششم(۱۴۰۰-۱۳۹۶) قرار دارد را با گزارش مربوطه مقایسه کردم ، ابهامی فراگیر وجودم را گرفت : «اینها که همه چیز را میدانند و حل را» !

شاید تعدد جلسات و بازدیدها نگذاشته ، گزارشات و راه حل ها را بخوانند و اجرا کنند ! مگر نه اینکه آنها مجریان استراتژی هستند ؟ وقتی ندانند کجاییم ؟ندانند باید کجا باشیم؟ و راه حل و ابزار چیست و .. درجا زدن خوزستان و دغدغه ی کی رفت و کی آمد میشود خوراک و بزرگترین چالش استان …
اشاره به چند آمار ارائه شده در این گزارش میتواند شرایط استان را بهتر نمایان سازد:

– علیرغم اینکه میزان زاد و ولد در استان از میانگین کشور بالاتر است اما جمعیت استان در روند کاهشی قرار دارد بطوریکه در پنج سال برنامه پنجم در حدود ۲۰۰ هزار نفر که غالباً نیروهای باسواد ، کارآفرین و نخبه بودند از استان. مهاجرت کرده و خوزستان در این زمینه مهاجر فرست ترین استان در کشور است. در این حوزه اهواز مهاجر فرست ترین و ماهشهر مهاجرپذیرترین شهرستانهای استان بشمار میآیند.

⁃ نرخ باسوادی مردان و زنان (بالای ۶ سال) ، ۸۳/۵ درصد بوده که از میانگین ۸۷/۶ درصد کشور پایین تر است! تقریباً در همه ی دوره های مورد بررسی از قبیل جنسیت و … میانگین استان از کشور پایین است.

⁃ رتبه ی اول کودکان بازمانده از تحصیل و رتبه ی سوم بیسوادی و رتبه های آخر در پایه های تحصیلی باعث شده آموزش و پرورش استان از عقب مانده ترین استانها بشمار آید.

⁃ استان دوم از نظر حاشیه نشینی که روز به روز بر وسعت و تراکم این بخش اضافه میگردد.

⁃ دومین استان از نظر پرونده های قضایی نسبت به جمعیت و بالا بودن آمار سرقت و قتل از میانگین کشوری -توسعه نامتوازن‌ شهرستانهای استان با یکدیگر بطوریکه اهواز بالاترین توسعه را داشته و شهرستانهای نزدیک به آن مثل باوی، کارون و حمیدیه از توسعه ی کمتری از شهرستانهای دورتر از مرکز مثل شوشتر ، بهبهان ، سوسنگرد برخوردارند ،

⁃ بحث فاضلاب که یکی از معضلات اساسی استان بوده که در گزارش در شرح مفصلی به آن پرداخته شده است.

⁃ پایین بودن نرخ شاخص های خدمات درمانی از قبیل بیمارستان ، تعداد تخت ، خانه های بهداشت و میزان آمار پزشکان و پرستاران از میانگین کشور نشان از لزوم توجه جدی به این بخش را دارد.

⁃ نفت در حدود ۶۵ درصد از اقتصاد خوزستان را به خود اختصاص داده در حالیکه تنها کمتر از ۵ درصد از مشکل اشتغال استان را مرتفع کرده است و بدلیل اینکه صنعت نفت دارای اهداف و ماموریت های ملی بدون پیوست بومی و محلی است تاکنون نتوانسته در بهسازی و توسعه استان نقش مسوولیت پذیری را ایفا نماید.

این موارد بخش کوچکی از گزارش چند ده صفحه ای مساله شناسی مربوط به استان بوده که فقط برای تلنگر به همه ی دلسوختگان استان طرح موضوع شده ، متاسفانه برآوردهای دیگر گزارش از قبیل : نرخ پایین تر از میانگین سرمایه اجتماعی ، وضعیت مراتع ، وضعیت بد اشتغال، آلودگی هوا و … نیز در این گزارش آمده که بدلیل محدودیت حوصله خواننده از آن صرفنظر شده و در نوشته های دیگری به آن پرداخته میگردد اما »حظ» در این است که اینبار در مساله شناسی راهبردی استان به راهکارها نیز اندیشیده و بیان شده است حال به چه دلیل و چه عواملی باعث میگردند که نظرات کارشناسی و عالمانه برای توسعه استان بکارگیری نشود این پرسش بنیادینی است که لازم است مجریان و صاحبان دستور در این رابطه پاسخگو باشند …