مقدمه ای بر داستان های توفیق بنی جمیل

عبدالله سلامی :با سرآغاز پیدایش صنعت چاپ ونشر، همزمان جنبش حرفه ای روزنامه نگاری وترجمه ی آثار ادبی و همچنین قصه پردازی از روال شفاهی به سمت نگارش وتدوین سوق داده شد. متعاقب آن قشر جامعه ی فرهنگی با اقتباس والهام ازشیوه ادبی داستانویسان صاحب سبک جهان، رفته رفته به خلق آثار ادبی پرداخته ودر مقابل نیز موفق شد تا به ظهور تقاضای قشر مخاطب آثارش،شکل عینی ببخشد. متعاقب آن در دو دهه ی سی و چهل هجری شمسی، رخداد ادبی نو ظهور کشور خیلی زودتحت تاثیرجنبش ادبی سبک رئالیسم بر خاسته از جنبش سیاسی واجتماعی جهان سوسیالیسم،قرار گرفت. همزاد وهمگام با ظهور این رخداد ادبی، تنی چند از نویسندگان خوش ذوق عرب تبار فارسی نویس استان خوزستان، به خلق آثار ادبی در قالب نگارش وتدوین و نشر قصه های کوتاه وبلند مبادرت ورزیدند. از میان آنها می توان به ذکر نام آقایان عدنان غریفی و غازی ربیحاوی اشاره نمود. سرانجام رونق خلق و نشر کمی و کیفی آثار ادبی در قصه نویسی و همچنین سرودن شعر موج نو تا پایان دهه ۵۰ هجری شمسی به اوج خود رسید و به شدت تحت تاثیر رخداد سیاسی وقوع انقلاب سال ۱۳۵۷ وهمچنین شروع جنگ ایران وعراق واقع گردید و عملا تمام شون جامعه و کشور از جمله آن مقدار از میراث فعالیتهای فرهنگی وادبی باز مانده از تاریخ قبل از وقوع انقلاب وجنگ، به دست آوردهای انقلاب وجنگ واستقرار نظام جمهوری اسلامی سپرده شد.

در آستانه ی جنگ و پایان واقعه ی هشت ساله ی آن، به تدریج عده ای از نویسندگان جوان که فعالیت ادبی خود را اغلب در نشریات روز ملی و محلی آغاز کرده بودند با در نظر گرفتن و توجه حساس به شرایط اجتماعی جامعه انقلاب کرده وجنگ زده، با الهام از تجربیات و مشاهدات ذوقی به نگارش داستان نویسی در قالب قصه های کوتاه و بلند پرداختند. آقای توفیق بنی جمیل از جمله جوانان داستان نویسی است که با نگارش مجموعه داستانهای کوتاه توانست به انعکاس لحظات شرایط تلخ و شیرین اجتماعی قومیت متبوع خود بپردازد. از ویژگیهای قلم این نویسنده ی جوان و خوش ذوق، نگاه واقع بینانه و موشکافانه ومستند وی به نوع روابط و عکس العمل مربوط به چالش شخصیتهای قصه با آنچه پیرامون آنها می گذرد است.

توجه حساس این نویسنده ی جوان به رفتار جز‌ به جز تمام عوامل سازنده قصه هایش وهدایت و سوق دادن آنها به سمت تعیین نوع سرنوشت، با مهارت کافی انجام گرفته است.توفیق بنی جمیل به ملودرام های بسیار حساس که به نوع رفتار آدمها وشخصیتهای روایتهایش مربوط می شود با دقت کافی می پردازد و به مجموعه عادتهای فرهنگ، رفتار فردی و اجتماعی که به خصلتهای روحی و روانی و ذاتی آنها باز می گردد با مهارت دامن می زند. شرح جزئیات عوامل سازنده قصه ها با تصویر پردازی دقیق و منطقی از فضا و طبیعت جان دار و بی جان آن همراه با انتخاب دیالوگهای منحصر بفرد بومی در قصه پردازی توفیق بنی جمیل بطور برجسته وجذاب توصیف می شوند. بطوریکه مخاطب عرب تبار و یا مسلط به زبان عربی و فارسی از خواندن آثار ادبی این نویسنده، خیلی زود با شیوه و مضامین موضوع قصه هایش ارتباط برقرار می کند و به اسرار جذاب ادبی آنها با لذت بردن کافی از روایت آنها، پی می برد.

داستان پردازی وقصه نویسی آقای توفیق بنی جمیل از رعایت اصول و قواعد خلق ملودرام اجتماعی که تراژدی آن صرفا به تحریک عواطف حسی مخاطب باز نمی گردد ومنتهی نمی شود،با تسلط کافی برخوردار وسرشار می باشد.به تصویر کشیدن وتوصیف استیصال زندگی رقت انگیز شخصیتهای قصه هایش با هدف تحریک حسی عاطفی مخاطب وجلب نظر او انجام نمی گیرد

بلکه تلاش می کند تا شخصیتهای منفعل را در برابر ناملایمات آنچه زندگی آنها را به مخاطره انداخته است،قوی و مقاوم نشان دهد. آقای توفیق بنی جمیل با یک ابتکار عمل بکر ومنحصر بفرد که به جرات می توان گفت در آثار سایر نویسندگان عرب فارسی نویس تا کنون مشاهده نشده بود دست زده است؛ انتخاب دیالوگ و محاورات سلیس به زبان و لهجه عربی و نشان دادن مکان جغرافیای وقوع قصه، همراه با انعکاس ترجمه ی آن به زبان فارسی است. این شیوه بکر به سهم خود می تواند مخاطب اثر را در موقعیت فراگیری آموزش زبان قرار دهد. روی هم توفیق بنی جمیل در روایت توصیف تصویری مجموعه ی قصه های کوتاه و بلندش به منظور ارتباط موثر و گیرای عاطفی و حسی بین مخاطب وآنچه در کانون قصه هایش می گذرد با تصویر کشیدن وشرح کالبدی جز به جز مضامین علت ومعلولی ساختار داستانهایش، همواره تلاش وسعی می کند تا هر گونه مبالغه و زیاده نویسی جهت تسخیر وغلبه بر حس عاطفی مخاطب در خواندن آثارش احساس نشود. عمل و عکس العمل بی امان شخصیتهای محوری مجموعه ی داستان هایتوفیق بنی جمیل در مقابل آنچه محیط پیرامون و شرایط آن می طلبد و یا به آنها تحمیل می کند با اراده تلاشگر همراه با امیدواری روبرو، و از آنها شخصیتهای محکم ومقاوم می سازد.باشد تا علاقه مندان به خواندن روایت های ملودرام کوتاه و بلند اجتماعی از مطالعه ی آثار آقای توفیق بنی جمیل لذت ببرند…