بررسی الگوهای توسعه ؛ ساخت رواندا

سعید یاسینی : تلفن همراهی با نام تجاری mara اخیرا توسط یک شرکت روندایی به بازار داخلی این کشور عرضه شده است .  طبق اعلام شرکت مارا گروپ سازنده تلفن همراه  تمام قطعات این تلفن در داخل رواندا ساخته شده است . همچنین رواندا نخستین ماهواره خود را که بوسیله شرکت انگلیسی one-web طراحی شده در سال ۲۰۱۹به مدار زمین پرتاب کرد ، این ماهواره با هدف پوشش دادن  مناطق دور افتاده فاقد اینترنت و ارائه اینترنت مجانی با هزینه یک میلیارد دلار به  فضا پرتاپ شد . گرچه این دو دستآورد می تواند موفقیت خوبی برای یک کشور کوچک در شرق افریقا  باشد ، اما مساله  شگفت انگیز رشد اقتصادی کشور روانداست.

 این کشور دارای کمترین ثروت های طبیعی است  و فقط با مساحت ۶۶ هزار کیلومتر در سال ۲۰۱۸ با نرخ رشد ۸٪ بیشترین رشد اقتصادی در جهان را داشته است ، نرخی حتی بالاتر از رشد اقتصادی چین و هند بوده است.توسعه اقتصادی رواندا در سال های اخیر چنان است که لقب سنگاپور افریقا را به این کشور داده اند. اکنون رواندا تبدیل به مقصد سرمایه گذاران خارجی شده است . اما چگونه این کشور توانسته به چنین نرخ رشد حیرت آور برسد ؟

 رواندا در سال ۱۹۹۴ شاهد یک جنگ داخلی خونین بود که درآن قبیله هوتو که اکثریت جمعیت رواندا را تشکیل می دهند بر علیه قبیله توتسی که در اقلیت بودند ، دست به انتقام جویی و نسل کشی زدند در طی ۱۰۰ روز حدود یک میلیون نفر قتل عام شدند . قتل عام متوقف نشد تا انکه نیروهای جبهه ملی متشکل از توتسی پایتخت رواند ، کیگالی را تصرف کردند .هرج و مرج کشور را فرا گرفته بود ، کشور از هم گسیخته بود ، رشد اقتصادی منفی۱۱ ٪ بود. اوضاع چندان تغییری نکرد تا انکه پل کاگامه رهبری رواندا را در دست گرفت . وی یک رشته اصلاحات سیاسی ، اقتصادی و اداری را در پیش گرفت که منتج به تغییراتی بنیادین در رواندا شد.

 آشتی ملی : کاگامه گرچه از اقلیت توتسی بود اما علیه هوتوئی ها که عامل کشتار در جنگ داخلی بودند ، اقدامی انجام نداد. تقسیم بندی قبیله ایی بازمانده از استعمار را ملغی کرد . پرچم و سرود ملی جدیدی برای روندا ترتیب داده شد .همین امر سبب بازگشت بسیاری پناهندگان خارج از کشور  به وطن شد. اکنون همه شهروندان رواندا بودند.

 عدالت : گرچه پس از فروکش کردن جنگ داخلی محاکمه های بزرگی ترتیب داده شد ولی این محاکمه های پرسرو صدا چندان کمکی به بهبود وضعیت نکرد. دولت پس از سال ۲۰۰۰ فقط دانه درشت ها را محاکمه کرد و بقیه عاملان کشتار را به محاکم محلی سپرد این محاکم به بخش اساسی در ساختار اجتماعی تبدیل شده و به بهبود وضعیت اجتماعی کمک شایانی کردند.

 چشم انداز ۲۰۲۰ برای رواندا :دولت به رهبری کاگامه از سال ۲۰۰۰ اهدافی را ترسیم کرد که در سال ۲۰۲۰ رواندا کشوری توسعه یافته ، برخودار از رفاه نسبی و دارای رشد مناسب اقتصادی خواهد بود. در این زمینه دولت  یک رشته اقدامات اصلاحی موثر بویژه در حوزه اقتصادی را پایه ریزی کرد.

تسهیل تجارت و بهبود فضای کسب و کار،: تشویق سرمایه گذاری خارجی و داخلی ، تکیه بر بخش خصوصی داخلی در توسعه ، برای مثال رواندا قانون 《 قانون تک پنجره 》 را به تصویب رساند تا سرمایه گذار خارجی در کوتاه ترین زمان‌ ممکن بتواند اقدامات لازم را انجام دهد. 

 سرمایه گذاری شرکت های بین المللی : فولوکس واگن غول ماشین سازی در کشور رواندا خط تولید این نوع ماشین را راه انداخته است . مایکروسافت دیگر شرکت بین المللی به رواندا در جهت مبارزه با بی سوادی کمک می کند. اکنون ۹۷٪ مردم رواندا باسوادند.

 استفاده از ظرفیت های انسانی : رواندا یک هیئت استشاری از شهرواندان رواندایی تاثیر گذار در سرتاسر جهان تشکیل داده است ، تا نظر سرمایه گذاران را جهت سرمایه گذاری در این کشور جلب کنند.

 روابط خوب خارجی : رواندا این کشور جنگ زده در دو دهه پیش اکنون روابط خوبی با کشورهایی همچون امریکا یا هند حتی ترکیه دارد .دولت رواندا به خوبی از این روابط برای بهبود وضعیت اقتصادی و تجاری سود جسته است . ۱۰٪ تجارت رواندا با ترکیه است. 

 نقش  زنان : در سیاستگذاری های اتخاذ شده پس سال ۲۰۰۰ توجه مناسبی به نقش زنان و حقوق آنان شده است . قابل توجه آنکه اکنون ۶۵٪ پارلمان رواندا را زنان تشکیل می دهند . میانگین جهانی ۲۲٪ است.

 استفاده از ظرفیت های دیگر اقتصادی :گردشگری منبع قابل توجهی برای اقتصاد رواندا است . در سال ۲۰۱۸ عایدی دولت از گردشگری ۴۰۰ میلیون دلار بوده است . ساخت هتل در رواندا چشمگیر بوده است . اکنون دریافت ویزای رواندا برای گردشگران فقط ۳۰ دلار هزینه دارد.

 مبارزه با فساد :رواندا قوانین و سیاست های سختی را در جهت مبارزه با فساد در پیش گرفته است. رواندا در ردیف دوم در سطح افریقا از حیث مبارزه با فساد است .

 

تجربه رواندا  نشان می دهد کشورها

حتی بدون داشتن منابع و ثروت های طبیعی ، می توانند قدم های موثری در راه توسعه سیاسی ، اقتصادی و اجتماعی بردارند. شرط لازم اراده و تصمیمات عقلانی و اتخاذ های سیاست های مناسب است . تجربه رواندا پس از بحران می تواند الگویی مناسب برای کشورهای خاورمیانه درگیر در جنگ داخلی یا بحران های داخلی در جهت خروج از این بحران ها باشد.