فضای مادی شهر ؛در باب دلایل باز تولید رفتارهای قبیله ای!

۱٫ دیوید هاروی که یکی از نویسندگان عمیق معاصر است… در یکی از کتاب‌های خود ایده‌ی بکری درباره‌ی سامان‌های اجتماعی دارد… او بر آن است که نظام‌های اجتماعی به طور مداوم، فضاهای سکونتی برای خود می‌سازند… و این فضاهای سکونتی کاملا متناسب با سازماندهی درونی آن نظام‌های اجتماعی و تاثیر گرفته از آن‌هاست… و باعث بازتولید همان نظام‌های اجتماعی می‌شود… یا دست کم بازتولید این نظام‌های اجتماعی را تسهیل می‌کند…

۲٫ فکر می‌کنم این نکته‌ای است که باید در تمام تأملات ما در باب بازتولید نظام قبیله ای، علی‌رغم شهری شدن… و در باب امتداد رفتار قبیله‌ای در دوران معاصر… و نیز در باب شکست تجربه‌های مدنیت در اهواز به آن نگاه کنیم… قبیله‌های عربی آن گاه که به شهر آمدند در برخی نقاط، بر مبنای همان نظام اجتماعی قبیله‌ای سکونت‌گاه‌ها و فضاهای اجتماعی خود را ساختند… و همین فضاهای سکونتی و اجتماعی، روند بازتولید «قبیله‌مندی» را تسهیل کرده… و سبب شکست تجربه‌های مدنی شدند… نگاهی به خیلی از مناطق ما می‌تواند این نکته را نشان‌مان دهد… همین نوع چینش فضاها سبب شده‌اند که ما در قالب فضای اجتماعی زندگی کنیم که اگرچه ظاهرا شهر نامیده می‌شود… اما در حقیقت بازتولید فضای قبیله‌ای پیشا شهری است…

۳٫ تجارب انسانی در خلا رخ نمی دهند… آن‌ها در دل فضاهایی اجتماعی رخ می‌دهند که به رفتارهای ما قالب می‌بخشند… رفتارها و کج‌رفتارهای ما ارتباط مستقیم با همین فضاها و تغییر در آن‌ها دارند… میزان و نوع جرایم اجتماعی هم بسته به تفاوت فضاها فرق می‌کنند… فرهنگ‌سازی بدون توجه به تغییر این فضاهای محیطی آب در هاون کوبیدن است… خیلی پیش‌تر از این، در تجربه‌ی مکتب شیکاگو نمونه‌هایی اولیه از این توجه به تاثیر فضاهای مادی در رفتار اجتماعی می‌توان یافت… اندیشمندان مکتب شیکاگو معتقد بودند که باید این حلقه‌ی بازتولید رفتارهای اجتماعی را در «نقطه‌ای» شکست… و این «نقطه» فضاهای شهری است… و نتیجه هم گرفتند…

? پی‌نوشت نخست: می‌توان ا‌ین بحث را هم‌چنان به پیش برد… تا به یک نوع گونه‌بندی رفتار اجتماعی و سیاسی عربی بر مبنای فضای شهری رسید…

? پی‌نوشت دوم: نبود فضاهای ادغام اجتماعی در خیلی از مناطق ما هم در همین راستاست…. و نظام «مضیف» و «دیوانیه» را تقویت می‌کند…

? پی‌نوشت سوم: این پست هم هیچ ربطی به «عمارت مرکز ثقافی» و آسیب به آن ندارد… و من اطمینان می‌دهم که پشت این گونی‌های آبی که دورش کشیده‌اند همه چیز روبه‌راه است.. . و هیچ مشکلی در کار نیست...

عبدالقادر سواری