ملا فاضل، «ابوذیه» دلتنگ توست / تمیمی نماینده مردم شادگان

دل نوشته ای بمناسبت چهلمین روز ارتحال ملا فاضل سکرانی شاعر بزرگ استان خوزستان ملا فاضل، «ابوذیه» دلتنگ توست شاید شنیده باشید که شخص کاریزما حتی مرگش باید متفاوت باشد . حیاتش سراسر سوختن بود و روشنی بخش و کلامش منادی شیفتگی وعشق است. تمام عمرش را صرف آفرینش سخنانی پر نغز با مضامینی بلند و عمیق نمود و دقیقاً زمانی جان به جان آفرین تسلیم کرد که فردایش میلاد رحمه العالمین سید الکونین حضرت ختمی مرتبت محمد مصطفی (ص) و رئیس مذهب شیعه حضرت امام جعفر صادق (ع) بود. تقارنی که یقیناً نمی تواند بی دلیل باشد بلکه گواهی است صادق بر نسبت وثیقش با حبل المتین اهل بیت عصمت و طهارت و چشمهء لایزال الهی است.

الشیعه التفخر ابحیدر علیها      *****  علیها اتقلده ابفعله علیها

ثوب الفخر ما یحله علیها       *****  اذا متطرزه ابغیره و حمیه

به احترام این بزرگ مرد فرهنگ و ادب کشور باید سر پا ایستاد و تعظیم و تکریم نمود . تالاب به حرمتش بی حرکت شد و نخل هائی که زمانی از طنین سروده های دلنشین ودلکشش سر شوق می آمدند سربزیرتر از همیشه بودند.

ینخلات الوفه الحالی تمرچن **** حسافه ایّامنه المٌرَّه تمرچن

اریاح الغدر ماردنه تمرچن ا **** بعواصف بَلَه تحتِرجَن سوِّیه

تشییع شکوهمند؛‍‍پیام وزیر ارشاد جمهوری اسلامی، مجالس متعدد بزرگداشت در شادگان و جای جای استان و ایران و حتی خارج از وطن ؛ سروده ها و مرثیه سرائی های موزون و منثور و منظوم شاعران؛ برنامه های پرتعداد رادیو و تلویزیون، همه و همه نشان از آن دارد که :در عدم هم زعشق سوئی هست.اما سر این عظمت چیست؟ راز و رمز این محبوبیت و دلبری را چگونه می توان فهمید ؟ شاه کلیدی که قفل گنج ادب و حکمت شادگان را باز کند چگونه باید چرخاند تا به دریای ناپیدا کران علم ملا پیوست . صحبت از ملا فاضل سکرانی است؛ امیر شعرای عرب و عمید ابوذیه جهان . نامداری از دیار هنرمندخیزدورق ؛ سرزمینی که مهد شعری شاعران بلند آوزه ای همچون ابن سکیت اهوازی و حاج هاشم کعبی دورقی است این گفته آموزنده یک بزرگ شرقی جالب است که می گوید : ارخانه آدم سازی نظام آفرینش ؛ بی وقفه و بدون چشم بر هم زدن ؛مشغول کار است ولی سوگمندانه ؛ آن بخش از نابغه سازی کارخانه بسیار کند کار می کند و بیشتر اوقات تعطیل است و در هر قرن گاهی به کار می افتد و فقط یک نفر می سازد و بلا فاصله دوباره به حالت رکود برمی گردد. بی نیاز از معرفی است؛ شعرشعبی به او می بالد؛ شأنی به آن داد که انعکاسش ابدی خواهد بود.ملا فاضل سکرانی شاعر پرآوزه شادگان پس از عمری نور افشانی با بجا گذاشتن میراثی گرانبها حیات را بدرود گفت و اشتیاق همنشینی و هم نفسی دوستدارانش را بادخود به زیر خاک برد؛ که یقیناً این فرو رفتن درخاک بر آمدنی متعالی و زیبا ترین در پی خواهد داشت . افکار عمومی به عادت میراثش را هزاران بیت وچندین دیوان شعر قلمداد می کنند اما آنانکه با اخلاف صالح ملا آشنا هستند بی گمان با این نگارنده هم عقیده خواهند بود که میراث واقعی ملافاضل، پروراندن فرزندان فرهیخته ای است که کم از پدر ندارند منظور حاج مهدی، استاد هادی و استاد عادل سکرانی است وهمانگونه که پدرشان به راه اسلافش گام نهاد آنها نیز به قافله فرهنگ و هنر در خاندان سکرانی پیوسته و چراغ ادب و سخنوری را همچنان پرتوافکن نگاه داشته اند. ملا شاگرد اولین مدرسه تاریخ دورق بود . امیر الشعرا و عمید ابوذیه القابی است که همه صاحبدلان و صاحب نظران بر آن اتفاق نظر دارند گو اینکه ملا فاضل در گفتگویی دلنگران بود لقب عمید ابوذیه موجبات ظلمی آشکار به سایر قالب های شعریش را سبب سازد . اشعار ملا یک مجموعه ادبی صرف نیست؛ بسی فراتر از ادبیات و مظهر و تجلی گاه زندگی ماست؛هنر ملا ارضا کننده ذوق زیبا شناختی ذاتی ماست؛ هر چند لذتش کوتاه و گذرا اما مضامین بلند اشعارش، عمیق و ماندگار و سرشار از پند و حکمت و عبرت و معرفت است . اندیشه های بلندش و جهان فکریش تمامی مرزهای جغرافیای را در نور دیده و بر بلندای برج مرتفع فرزانگی و فرهیختگی چنان نور افشانی می کند که دیدگان هر خواننده ای را خیره و مات می سازد؛ بگونه ای که حظی روح نواز و نسیمی حیاتبخش را درکالبدمان به ظرافت و لطافت تمام می دمد . جهان شعری ملا مملواست از نازک اندیشی روان شناختی و تعدد و تنوع و تکثر و تجربه است. الهه ابوذیه عاشق است و سر تا پاشور و شعور و ابیاتش مشحون است از آلام و آمال ضمیر دردمند اما امیدوار جامعه مدنی و قروی زمانهای گذشته و حال و آینده. وقتی نام ملا فاضل بر زبان جاری می¬شود؛ قطره ای ازاقیانوس پر گوهر فرهنگ و ادب این مرز و بوم جلوه گر میشود و ذوق همه کس از هر طبقه ای را با صنایع ادبی و ظرافت های ماهرانه اش به شوق رهنمون می سازد و استادانه به جوهر علم و حکمت و معرفت آغشته می¬کند. باید او را فهمید، از میان روح متعهد و ملتزمش به زایش مفاهیمی پر فضیلت با مضامین و تعابیری مرصع به اشارات و تلمیحات و واژه های جادویی که التذاذی روح انگیز و شعف بخش را در روح و روان خواننده می دمد .

به عبارت بهتر برای شناختن شعرش گوش باید چشم شود.ملا نه تنها در شعرکه نمادی از انسانیت؛ دین ؛تقوی ؛ادب ؛نجابت ؛ فروتنی ؛بی نیازی و دیگر دوستی است ؛ ملا شاعری سخت پسند بود با بیانی صریح و شفاف که گاه این مرام به ذوق برخی خوش نمی آمد اما ملا بر این باور بود که نقد همراه با تعارف و مماشات خیانتی سترگ و ریائی روشن و گناهی نابخشودنی است.که سرانجامش گمراهی و اتلاف ارزشمند ترین سرمایه هر انسانی یعنی عمر و زندگی تازه واردان راه سخت و دشوارسخنوری است. پس باید راهنما و دلیل آنها بود و آنان را پس از کشف و شناخت استعدادهای شان در جهت یابی و رهپویی صحیح یاری نمود. نکته دیگری که بسیار حائز اهمیت است و بنظرمی¬رسد مقفول مانده این است که شعر ملا گسست نسل ها را به حداقل رساند چرا که همه نسل ها مخاطب امیر الشعرای شادگان هستند . شناخت هنرش البته به سادگی ممکن نیست به قول معروف ( الفن لا یعرفوا الایعاشرفیها ) یعنی هنر را کسی میشناسد که درآن زندگی کرده باشد.رجاء واثق دارم که مـردم فـرهـیخـتـه کـشـورمـان و عـلـی الخـصـوص شـعـرا و دوسـتـداران فرهنگ و ادب در بحر عمیق ادب ملا غور نموده و گوهرهای بیشمار اما بسیار گرانبهای معارف و حکمت را استـخراج خواهند کرد و در پاسداشت آن خواهند کوشید انشاء ا… . روانش شاد و یاد و خاطره اش پایدار وطریقش پررهرو باد.

عبداله تمیمی

نماینده مردم شریف شادگان در مجلس شورای اسلامی