تاریخ الهوسه ومکانتها فی مجتمع الإهوازی

امیرالشریفی :لاشک بأن خلال مئه عام هجوم الثقافی ضد هویتنا الشعر والأدب العربی کان سدّاً منیعاً بوجه کل من اراد أمحاء هویّتنا والمجالس والدواوین العربیه ببرکه شیابنا وادباءنا ربّن جیل بعد جیل عشاق الکلام والشعر والهوسات و حتی اطفال الی بسبب جهل اهلهم محرومین من لغتهم یحبون الهوسه والدچه الجماعیه

الهتافات والهوسات یشکلن جزءاً مهماً من التراث الشعبی العراقی والاهوازی والهوسه عنداهلناکانت قوه وعزم و رمز للوحده فی الحروب و ایضا تستخدم فی تشییع الجنائزوالاعراس والمظاهرات ضد الاستبداد وتحمل مضامین الحماس والذم والمدح والتفاخر والرثاء للاموات،* ماتوجدمعلومات دقیقه عن بدایه تاریخ الهوسه( ذکرالربّاط الشعری مع الدبکه(دچه) الجماعیه) وسببها ولکن قبل اکثر من المئه عام کانت و مشهوده (حسب نقل کبارالسن) وفی حرب الجهاد توسّعت ونعرفت بشکل کبیر

تاریخ الهوسه الاهوازیه والعراقیه ممزوج بالبطولات والنضال ضد الاستعمار و الاحتلال، حسب نقل المورخ والباحث ابوفهد چلداوی 🙁 *فی عام١٨٨٣ المیلادیه (قبل١۴٠عام) قوات العثمانیه هاجمت قبیله البومحمد فی ذی قار جنوب العراق والشاعرفنجان المحمداوی اثناء المعرکه هوّس: ( یاگاع اترابچ کافوری)وبعدحرب العالمی الثانی وتبعیدرضاخان ،فی ثورهیونس العاصی الشرهان ضدنظام الشاه الثوارالاهوازیین نفس الهوسه عادوها…وایضافی حرب الایرانیه العراقیه اصبحت انشوده للجانب العراقی…..)

ثوارالعراقیّین فی ثوره العشرین ضد الاحتلال البریطانی بعدمناضلات الشیخ ضاری المحمود هوّسَو:( هز لندن ضاری وبچّاها) ( الطوب احسن لو مگواری…) و بعد الاحتلال الصهیونی لبلاد العربیه ثوارالعرب هتفو( دوله وحده عربیه غصباً عن الصهیونیه )..
ایضافی مظاهرات العراقیه ضدالدولهخلال سنین الماضیه مع هوسات الرجالیه ( باسم الدین باگونا الحرامیه ) شاهدنا هتافات (هوسات) النسائیه ( ولدنه اسباع والبیرق یرفعونه) ( یاهوالگال صوتچ عوره صوتچ مفتاح الکل ثوره)(هایه بناتک یاوطن هایه رفعه الراس وبینه الکفایه*) وهذه الهتافات نوعا من الجواب لتحقیر النساء فی الأدب العراقی مثل ما شاهدنا هذا التحقیر فی بعض مظاهرات اهوازیه( *المایطلع یلبس شیله*) کأنّ یقولون الانوثه عیب! ویجاوبهم المتنبی عبرالتاریخ (لاالتأنیث للشمس عیب ولاالتذکیر فخرللهلال) هتاف الی فی بعض المظاهرات صاحت به الشباب إلی محبین لوطنهم.

فی حروب الداخلیه الاهوازیه و المنیور و جهاد بعض العشایر ضد بریطانیا وایضا بعد احتلال رضاخان للاهواز و قتل ونهب وسلب و تهجیرالاحرار و المخالفین
الهوسات کان لهن دور مهم لتقویه الحماس تحفظها الاجیال و تتناقلها فی المجالس،العرب کانت تفزع بالهوسه مثل ما تفزع للهلهوله ونداءالنساء، الکعبیین بعد نداء علیابنت سلمان الکعبی نهضووهزمو بریطانیا فی حرب ابوطوق وهذا الحماس ینبع من الشهامه العربیه مثل ماگال ملافاضل السکرانی:( *أحب ثوارچ الثارَو وحب الهلهلت لافعال ثوارچ*) فی حرب العالمی الأول بعد هجوم بریطانیا ضدالدوله العثمانیه بفتوه المرجعیه فی النجف بعض عشایر العراق و الاهواز ثارت ضد بریطانیا وفی کل الإهواز الهوسات کان لهن دورحماسی مهم ومن ضمن هوساتهم:( یاگاع اترابچ کافوری#یلهاوی الجنه امشی اویانه#یلهاوی الجنه اتبع عاصی) وهذه هوسه بنی طرف یقصدون بها عاصی الشرهان الطرفی وتنذکر هوسات اخری عن حرب الجهاد:( *الطوب احسن لومگواری#مهظومه الزهرا وتنخانه#انصردین الله وعلامه#الیوصل حدنه انگص ایده#احنه اهل الملعب ورکان احدوده…*) ویقال شایب بعدمقتل ولد اخته گال لاخته:( *چن لایبتی ولالولیتی*) وهی جاوبته:( *هزیت ولولیت الهایه*)مع انه الثوارنهائیاًانهزمَو وفی ظِل عدم وعی السیاسی نتائج ثوره الجهادکانت عکسیاً ضدالشعب الاهوازی والانقسامات مهّدت طریق هجوم رضاخان(برضایه بریطانیا) لکن الثوارباخلاص نیه جاهدو رحمهم الله…اعویّدبن کریتوالطرفی من المهاویل الإهوازیین القدماءوهوساته کانن معروفات 🙁 *لونمله اتظل اتشب أفه*) بعداحتلال الرضاخانی فی ثوره محی الزیبگ ضد سیاسات رضاخان الی راد منع اللباس العربی ومنع الچفیه والعگال الشیخ محیی و ثوار العرب هوّسَو( *سرتیپ اعگالک ذبیته# وکلاو الغزاق انییبه# یعگال انسویلک هیبه#*….)الشیخ محیی الزیبگ بعدأسره علی یدجیوش رضاخان یذم العملاء ویعاتب الدار فی قصیدته:( *…یادار اشگلتی إمن اگفینه*)وفی معرکه الوِنج (ضدالاحتلال الرضاخانی والبریطانی) بقیادهحیدرالطلیل الکعبی ووالدته الماجده انشیده الی هربت من طریق النهرللحفاظ علیَ شرفها وعافت طفلها اشنیشل بیدقوات رضاخان لیقتلونه غرقاً الهوسات کان لهن تاثیرمهم، الباحث حسین فرج الله کعب ینقل لی فی اثناءمعرکه الونج البعض أرادو التطبیع والتسلیم للاحتلال لکن حیدرالطلیل والثوار هوّسو:( *خر مایفهم حیدر دوله*) وحسب نقل الاستاذناصرالشایع مزرعه فی مقاله شارکو بالحرب اربعین قناص من عشیره مزرعه معاهم الماجده عزِل بنت یاسین وهوّسَواکراماًلشیخهم خلف السباهی:( *یاَخلیف العارالّه انزیحه*) والماجدهعزِل بعدما أرسلت اولادها الثلاث(کرم ومنسی وحسین) للجهاد هوّست للجیش:( *لحم اشلاگه ابنی وعایفته*)وتقصداقدّم اولادی للجهادوتخلّیَ عنهم مثل ما اتخلّیَ عن لحم الفاسد…. وتُذکَر قصه المرحوم ادعیّرالبستان الطرفی بعدهجوم قوات الرضاخانیه وخیانه بعض الاطراف الی دلّو بمکانه صاح البنته وهوّس:( *ردیت الشر ماردانی#الله وللوَروَر نجانی#یَصحیّه الشط مابی غیره*) وینقل لی الاخ ابوامیرالشرهانی الطرفی عن ادعیّرقال عن اصوابه للژاندارم( *رد ناگع دمه اببوتینه*) وفی ثوره الشهید حِتّه الکعبی بعدمقتل والده جعلوش علیَ یدقوات الشاه حسب نقل حبیب الزبیدی( فی کتاب عشق وخون) ابصف قبروالده هوَّس:( *انخَنیب چن موت اکتاره*) وحسب نقل عباس پورطائی (فی کتاب صخرالکرخه)الثوار هوّسوله:( *یاشاه اشرد حاتم بیهه*) وتُنقل لی الاستاذهفاطمهالتمیمی الثوار بعد استشهادحتّه هوّسوله:( *کتال ادوَل موش افراری*) وحاتم اسم حِتّه الثانی.(فاطمه التمیمی عندها بحوثات ومقابلات جیّده تخص ثوراهالعربیه زمن البهلوی ومع السیدهمریم عبیات وسمیهمشعشعی..یعملن فی مجال الادب الطفل الاهوازی وتنظیم وغناء الاناشیدالعربیه للاطفال وهذاالعمل یزرع حب الشعروالهویه فی قلب الاطفال)، الهوسه من الممکن تصیرجزءاً من الانشوده وتقوی العزم بها مثل انشوده الشاعراسماعیل گاطع( یاگاع اترابچ کافوری عالساترهلهل شاجوری)،الاخ حسن نصرمن الفنانین الاهوازیین المعروفین إلی یعمل بمجال الاناشیدواناشیده فیهن هوسات وروح حماسیهوهوموسس فرقه النصرالفنون ،

ثواربنی تمیم فی قطرالیراحی وهندیان(التمیمیه) فی معرکه البِزی بین العمیدیه وهندیان بقیاده الشهیدمیرمنصور اخوالحاج جابرراشدی(الامیری) حاربوالاحتلال الرضاخانی وقدمو شهداء لکن ماحصلت علیَ هوسه تخص تلک المعرکه

من صغرسنی کنت أحفظ الشعرو الهوسات و تولّعت بالهوسه بعدمشاهدتی لمقاطع من هوسات للشاعر والمهوال جوادالعتابی وهو ینعد من ابرزالمهاویل الاهوازیّین متطلّع علیَ تاریخ الحمایل والعشایرالعربیه، الهوسهبالبدایهکانت فقط ربّاط لکن تطوّرت واصبحت ثلث اشطرذوقافیهمع ربّاط وماتوجدمعلومه عن المُبدع بهذا الشکل من الهوسه،اول شعراءإلی ابتدَو بکتابههذاالنوع المتطوّرمن الهوسه من زمن البهلوی هُم:(حمدالعطیوی الإحمیداوی و عبدالحسین ابومَردمُجدم وحجی مهدی الزنبوری و اغلامعلی الاحمیداوی و…،حسب نقل الاستاذکامل نجل مهدی الزنبوری لی الحاج مهدی کان یقول طهران الچواک الشیبانی استاذی بالهوسه)وبعدهذاالجیل جوادالعتابی وجاسم الهلیچی وحجی طاهرالسلامی وریاض الثامری وکامل المهدی الزنبوری لهم حق الأکبر فی رقبه الهوسه الاهوازیه وعلَّو صیتها وهم جیل إلی کثیرین تعلمو الهوسه منهم والحمدلله کثیرین المهاویل(مایمکن ذکر کل الاسامی) إلی اشتدت میادین الهوسه الاهوازیه بعزم بیانهم وصارت تقویّه للهویه العربیه بگلوب الشباب وحتی الاطفال والبعض یکتبون الهوسه لکن مایصعدون المنصه* ، من المؤسف نرا بعض العملاء اوالجهلاء(المدعین بالثقافه) یذمون رسم الهوسه ولا یعرفون مدیَ اهمیتها لحفظ الهویه فی ظروف وأزمه الهویه الی اجتاحت المدن العربیه *والهوسات منبراجتماعی مهم* مع ان النقد البنّا لبعض الاسلوب واجب والتفاخرالی یجلب الفتن والمدح الغیرمنطقی وبعض الکلام الجارح عالمنصات غیرمبرّر ویجب تصحیح هذا الاسلوب لتربیه اجیال تعتزبهویتها وتراثها العربی، المهوال(المهوسچی) الی یطیّح قیمه الهوسه بخاطرالفلوس ویصعّدبعض ناس مواهلها معناهابایع هوسته ومثل ماگال ستارالصیاحی الهوسه ماتنشره وتنباع وایضا المهوال یجب یبتعد من القبلیّه ومدح الاشخاص بغیرحق ومدح قبیله دون الاُخریَ بشکل مفرط وفی کلامه یتوجه لحقوق ومعاناه وتاریخ شعبه وتخلفات إلی سبّبت مئاسی و *المرحومین ستارالصیاحی وحسن الحیدری نموذج مهاویل الوطنیّین إلی لم ینساهم الشعب الاهوازی موضوع حفظ اللسان والهویه العربیه امرضروری یجب الانتباه له من قبَل المهاویل خاصتا إلی هوساتهم لهن صدیَ اقلیمی کالشاعروالمهوال المحبوب عادل ایعَیّص دریس*،المهوال الوطنی (خلاف بعض المَیهولین إلی عالمنصه یرَوجون للعرایک) نفرض حتی اذا حدثت جریمه قتل بحق احد افراد عشیرته اللازم یکون شبه الشاعراغلامعلی الاحمیداوی الی صعد المنصه وطفه النار بهوسته:( *اشکثر عدنه الهل مصیبه ارجال هوایه حرب لاکن اشیوخ الإحمید اشلون تنطیهم درب صارت اویه اخوان دله ودله ماهی امنل غُرب رضعت وَی شمّه وشفناهه*)وختم المقال بتقدیم هذه الهوسه من کلماتی لحضراتکم 🙁 *بعدهی علیاَ تتنخّه ونارانشیده بلدیوان تلگّیها یاخیریّه ورشن فاگده الشجعان ارویضی طیَّح الشیله وابوچاسب البلتربان ومحمره الیومک حزنانه*)