میراث زوال ناپذیر

رضاکیانی : بخشی از میراث گرانسنگ و زوال ناپذیر فرهنگی و معرفتی ایران را آثار جاودان مفاخر این سرزمین در قالب کتاب می دانیم .در عصر حاضر رویکرد اندیشه ورزی ما تا چه اندازه توام با بوی کاغذ کتاب و حس دلنشین تورق است ؟

در این نوشتار بر آنیم تا بخشی از مسایل پایه ای حوزه کتاب و کتابخوانی مورد اشاره بررسی قرار گیرد :

۱️⃣ کتاب و مطالعه را می توان موضوعی سیال و میان بخشی در نظر گرفت به این معنا که منحصر به رشته خاص تحصیلی ، یک مقطع خاص سنی ، یک صنف ویژه کاری و یا نژاد ، جنسیت و تبار خاص فکری نیست ! پرواضح است که تمامی افراد از هر مقطع سنی ، شغل ، رشته تحصیلی و مرتبه اداری و تمامی جریانات فکری بی نیاز از مطالعه و کتاب نیستند و در نتیجه اشاعه شعارهای مرتبط با مقوله کتاب و کتابخوانی و نگهداری از کتاب بر عهده همگان است و اجرایی کردن سیاست های کلان در سطح جامعه نیز تعامل و حرکت های سازنده میان بخشی با حضور دستگاههای مختلف اداری ، دانشگاهی ، حوزوی ، سازمانهای مردم ، رسانه ها ، هنرمندان و … را مطلبد …

۲️⃣ افزایش سرانه مطالعه می تواند نقش سازنده ای در پویایی و توسعه جامعه ، ‌اعتلای سطح آموزش ، پژوهش ، اجتناب از حاشیه های کاذب ، بالندگی در نظام خدمت رسانی و خروج از رخوت و روزمرگی داشته باشد . نباید از نظر دور داشت، تشویق و ترغیب به مطالعه مستلزم هزینه و امکانات کلان نیست ، نقطه آغاز این مهم را درون کانون خانواده بدانیم و از خود بپرسیم : چه بازده زمانی در طول ۲۴ ساعت به مطالعه اختصاص می‌دهیم ؟ تا چه میزان در اشاعه فرهنگ کتاب و مطالعه در جمع خانواده و همچنین نگهداری و در صورت لزوم ترمیم کتب شخصی قدیمی ، اهتمام می‌ورزیم ؟

چه نیکو است ، مطالعه گروهی و محفل بحث و تحلیل کتاب در دل کانون خانواده ها ( به عنوان به نخستین و مهم ترین نهاد تربیتی جامعه ) دایر شود حتی به گونه ای ساده و مختصر …

با چنین رویکردی می توان به تقویت نهضت مطالعه در سطح جامعه ( گام دوم بعد از خانواده )* امیدوارم بود و افزایش سرانه مطالعه را از زاویه (( مسئولیت )) در برابر اعتلای جامعه بنگریم …

۳️⃣ در اشاعه شعارهای مرتبط با اعتلای فرهنگ کتابخوانی نباید از شیوه تبلیغ غافل بود ، بخصوص در بین سنین پایه ضرورت دارد با عبور از راهکارهای ناکارآمد و روی آوری به شیوه هایی خلاق و غیرمستقیم ، بهره مندی از دیدگاه روانشناسان و اتخاذ تمهیدات موثر انگیزشی ، مروج فرهنگ مطالعه باشیم .

۴️⃣ علاوه بر افزایش کمی فرهنگ مطالعه می بایست در مسیر عمق بخشیدن به این جریان نیز گام بر داشت به بیانی دیگر می توان گفت : حرکتهای پژوهشی به موازات برنامه های مطالعاتی دنبال شود …

یکی از راهکارهای سازنده در این زمینه ، برگزاری جلسات نقد و تحلیل کتاب است .
عیار ، کاستی ها و حتی ارزشهای پنهان هر پدیده ای در خلال نقد و تحلیل آن عیان می شوند …

مطالعه را به عنوان یک *حرکت سازنده فردی می توان در خلوت و تنهایی ادامه داد و لذت برد اما خروج از خلوت و انزوا و حضور در جلسات نقد و تحلیل کتاب ، روحی تازه بر کالبد فعالیت فکری و مطالعاتی حاکم می کند ، تبادل اندیشه با دیگران و کنشگری فکری ، پی بردن به نادانسته های خویش و روبرو شدن با دیدگاه های مختلف پیرامون کتاب ، به نوعی موجب پویایی ، سرزندگی و ارزش افزوده فکری در رویه مطالعه خواهد شد.

جریان نقد و تحلیل کتاب را می توان در فضاهای حقیقی و مجازی زنده و پویا نگه داشت ، از جمله دانشگاهها ، کافه کتابها ، ادارت ، کانون های فرهنگی مساجد و کتابخانه ها و …

۵️⃣ عده ای معتقدند که فضای مجازی رقیب جدی در برابر کتاب و کتابخوانی است ، ‌ اما در عین حال با درایت ، ابتکار عمل و مغتنم دانستن فرصت ها و موقعیت ها ، می توان فضای مجازی را در خدمت ترویج کتابخوانی بکارگرفت … ارج نهادن به برنامه هایی نظیر معرفی و تحلیل و حتی فروش کتاب در فضای مجازی مصداق بارز ، این دیدگاه است …

بی تردید دغدغه ها و راهکارهای مرتبط با جهان کتاب و کتابخوانی ، به چند سطر فوق خلاصه نمی شود. با توجه به وسعت و پویایی جهان کتاب و همچنین پیشرفت تکنولوژی و زایش اطلاعات نو ، دغدغه های روحی ، روانی بشر ، همزمان با تحولات در مناسبات اقتصادی ، اجتماعی و فرهنگی .

و از دگر سو .نیاز پیوسته ما به کتاب و مطالعه , ضرورت دارد که به گونه ای روزآمد و مستمر مسایل مرتبط با آن اعم از چالش ها ، فرصتها و تهدیدات ، دغدغه های حوزه تولید کتاب از نگارش( یا ترجمه )تا انتشار ،توزیع ، فروش و نگهداری کتاب … مورد واکاوی علمی و عمیق قرار گیرند