نحن و التاریخ؛حکومه الشیخ خزعل(٣)

و نظرا للأسباب التی جاء ذکرها فی الجزء الماضی، أصبحت فتره حکومه آلبوکاسب و خاصه العقود الثلاث المتعلقه بحکومه الشیخ خزعل (١٨٩٧-١٩٢۵) من أکثر فترات تاریخ الأهواز على الإطلاق بحثا و دراسه لدى الکتّاب و الأکادیمیین العرب والأجانب حتى.و یعتبر کتاب “تاریخ الأهواز” بأجزاءه الأربعه للکاتب العراقی “علی نعمه الحلو” و الذی نشر فی ستینیات القرن الماضی من أقدم الکتب العربیه فی هذا السیاق لکنه لم یختصر حول التاریخ فحسب بل عمل على تعریف القبائل و العشائر العربیه فی الأهواز و أنسابها إضافه لتطرق الکتاب لقضایا سیاسیه تخص الأحزاب و التنظیمات السیاسیه المتواجده على الأراضی العراقیه قبل إنتصار الثوره الإسلامیه فی ایران.

و فی حدیث لأحد الباحثین و المترجمین الأهوازیین إعتبر کتاب “قبایل و عشایر عرب خوزستان” للمؤلف “یوسف عزیزی” ما هو إلا ترجمه فصول و أجزاء من کتاب “علی نعمه الحلو” و جمعه فی کتاب واحد و نشره بالفارسیه فی ایران عام ١٣٧٢ من السنه الشمسیه.و فی مجال الدراسات الآکادیمیه حول هذه الفتره التاریخیه لابد من الإشاره إلى هذین الکتابین أو بالأحرى هاتین الأطروحتین الجامعیتین:الکتاب الأول للمؤرخ و الأمین العام الأسبق لإتحاد المؤرخین العرب “الدکتور مصطفى عبدالقادر النجار” ، حیث کانت رسالته لنیل الماجستیر من جامعه عین الشمس عام ١٩۶٩ بعنوان “عربستان خلال حکم الشیخ خزعل الکعبی” من أفضل و أضخم ما کتب فی هذا السیاق حیث نشر أکثر من مره و ضمَّ بین دفتیه حوالی ۵٠٠ صفحه لیکون مرجعا و مصدرا لکثیر من دراسات تاریخ الأهواز للعقود الثلاث الأولى من القرن المنصرم.و الکتاب أو الدراسه الأکادیمیه الأخرى فی هذا الصدد کان من نصیب سیده عراقیه تدعى “أنعام مهدی سلمان” بعنوان “حکم الشیخ خزعل فی الأهواز” .و إن کانت صفحات هذا الکتاب لم تتجاوز ١٢٠ صفحه لکن بسبب منهجیه الکتاب العلمیه و الأکادیمیه(عبدالنبی قیم، فراز و فرود شیخ خزعل، ص١٧) و سلاسه طرح الموضوع من جانب و أیضا ترجمه هذا الکتاب فی ایران للفارسیه من قِبَل “کاظم پور کاظم” ؛ نال ترحیبا واسعا فی أوساط المتابعین الأهوازیین و محبی تاریخ الأهواز الحدیث.

یتبع…..

قاسم مزرعه فرد