مهار حریق ماهشهر و دستان خالی زنگنه!

وزارت نفت برای کنترل و مهار حریق گسترده در مخازن پتروشیمی ماهشهر بار دیگر دست به دامن افرادی چون حیدر بهمنی مدير عامل بازنشسته و دوباره بازگشته هفتادساله شده است. اداره کنندگان صنعت یکصد ساله نفت طبعا بهتر از هر کس دیگر باید بر این نکته واقف باشند که فوران چاههای حفاری نفت و گاز و یا ایجاد حریق های گسترده در تاسیسات نفتی و پتروشیمی احتمالی نزدیک به یقین است و امکان وقوع چنین حوادثی در هر لحظه و در تمام مراحل استخراج ،تولید،بهره برداری و فراورش وجود دارد و در جاهای مختلف دنیا آموزش و تجهیز نیروی انسانی به موازات رعایت دقیق و اجباری اصول و استانداردهای ایمنی بعنوان پیش نیاز و اصل پایدار در تعریف و اجرای هر پروژه در نظر گرفته می شود و این اصول هرگز فدای میزان بهره وری و افزایش راندمان تولید نمی گردند و چه بسا پروژه های مهم و استراتژیکی که بخاطر عدم برخورداری از استانداردهای ایمنی و یا زیست محیطی به مرحله اجرا نرسیده و یا در حین انجام عملیات از فعالیت بازداشته شده اند.

بر این اساس ،اداره کنندگان صنایع نفت و گاز در کشورهای نفتخیز همواره در صدد آموزش و تربیت نیروی انسانی آشنا با ویژگیهای این صنعت و خطرات بالقوه آن بوده اند و ضمن تشکیل تیمهای ویژه تخصصی و آموزش مستمر به آنان ،نیم نگاهی هم به آینده داشته و نسل جایگزین این مدیران و تیم های کنترل و مدیریت بحران را نیز پرورش داده و هرگز امنیت سرمایه و منابع ثروت ساز و ذیقیمت ملی را به احتمالات و وجود اشخاص گره نمی زنند. با توجه به نوع حریق ایجاد شده در واحد بوعلی پتروشیمی ماهشهر و با در نظر گرفتن دمای بالای هوا و قابلیتها و ویژگیهای مورد نیاز در چنین وضعیتی ،آن چه مشهود و آشکار می نماید،

تیم مدیریتی این بحران از ضعف محسوس کمبود نیروی جوانی رنج می برد. هرچند تجارب افراد در چنین مواقعی مهم شمرده می شود اما تجربه فقط یکی از شاخصهای مورد نیاز و نه همه آنهاست. آن چه که در حادثه و بحران پیش رو باعث نگرانی گشته است، استفاده مجدد وزارت نفت از مدیران بازنشسته ایی است که در سوابق مدیریتی خود ،حوادث متعدد اینچنینی را با آزمون و خطاهای بسیار و هزینه کرد گزاف در منابع مالی و رکوردهای زمانی قابل تأمل ،اداره کرده و سؤال برانگیزتر اینکه علیرغم تصدی و قبضه مناصب مدیریتی در طول سالیان متمادی ،از انتقال واقعی و صحیح تجربیات و دانش فنی در اختیار (در صورت وجود) به جوانترها با علم به نیاز کشور در پیشامدها و حوادث احتمالی آینده ، ابا داشته و با نگاهی خوشبینانه بخل ورزیده اند! با عنایت پروردگار و تلاش و انرژی جوانان متخصص و غیرتمند شاهد اطفا این حریق و البته بعد از هدررفت و دود شدن ميليونها دلار از ثروت و دارايى كشور هستيم.

اما بعد از فروکش نمودن شعله های این آتش سؤالات متعددی در اذهان عمومی مطرح شده که وزارت نفت می بایست پاسخگوی آنها باشد. آن چه اکنون گفتنی است اینکه بدون تردید این حادثه نمره منفی دیگری را در کارنامه بیژن زنگنه وزیر نفت به ثبت رساند و ضرورت بازنگری جدی و اساسی در سامانه آموزش و تجهیز نیروی انسانی و شفاف سازی یا تجدید نظر در چگونگی انتصاب و بکارگیری مدیران و معیارهای مرتبط با آن در وزارت نفت را آشکار ساخت. وزیر نفت باید بپذیرد که دستهایش برای مدیریت و کنترل بحرانهایی از این دست بشدت خالیست و با ابزار كهنه و فرسوده دیروز نمی توان بر مشکلات امروز چیره شد… هر ژنرالی هرچند کارکشته و خبره ،به دورانی می رسد که کارایی یک سرباز صفر را نیز نخواهد داشت و ژنرالهای زنگنه نیز دقيقا به اين حال و روز رسیده اند!

مسعود کنعانی(فعال محيط زيست)