هادی هیالی راوی رنج و دشواری- ۳

قاسم مزرعه فرد : مناطق شمالی اهواز یعنی شوش و اطراف آن همیشه آبستن حوادث بسیار مهمی در تاریخ معاصر بوده که می توانستند ماده بکر و دستمایه مناسبی برای نویسندگان قرار بگیرند از آن جمله نبرد مشهور ” الونج “، غائله معروف “صادق کورده”، مصادره زمین های کشاورزی آن منطقه و به تبع آن مبارزات “حته” و دار و دسته اش.

غیر از ماجرای حته، سه واقعه دیگر چه در آثار تاریخی و چه در ادبیات معاصر اهواز مسکوت و دست نخورده باقی مانده اند، اما هیالی که همراه با خانواده اش از جمله ده ها خانواده قربانی طرح کشت نیشکر و مصادره زمین های آبا و اجدادیش در منطقه شعیبیه شوشتر بوده این بار دست به قلم شده تا برای اولین بار پرده از روی این تراژدی در داستان کوتاه ” دامی برای عطوان ” بردارد و نه تنها به آن بسنده نمی کند بلکه چنین حادثه مشابهی که هم زمان در مناطق شوش و از جمله روستای دبات اتفاق می افتد را نیز در واپسین اثرش ” بنویس حاتم بخوان حته ” به زیبایی روشن کرده و به تفصیل از مبارزات دهقانی گروهی موسوم به مجموعه حته به رهبری حاتم جعلوش مشهور به حته پرده برمی دارد تا برخلاف روایت های شفاهی برخی اعوام و سیاه نمایی های رژیم پهلوی، خالق قهرمانی از این مبارز دهه چهل شمسی باشد؛ قهرمانی همچون دادشاه بلوچستان و به سبک اشوی آذربایجان.

اگر چه این رمان اخیر را باید در کنار کتاب های ” حته، شط و مرداب ” اثر یوسف عزیزی و کتاب ” صقر الکرخه ” دکتر عباس طایی تکمله و سومین اثری دانست که در سه دهه اخیر در این زمینه منتشر شده اند اما آنچه کتاب هیالی را از دو کتاب پیشین متمایز می سازد تفصیل طولانی این روایت واقعی و پرداختن به جزئیات آن و حوادث معاصر مرتبط با آن است، آنچنان که در رمان پیش از آن یعنی ” گنطره ” نیز علاوه بر نام بردن از ” حته ” در چندین صفحه به حوادث معاصری همچون برنامه و نقش ترور محمد رضا پهلوی شاه در عبادان دهه پنجاه نیز اشاره رفته است؛ ماجرایی که گرچه در کتاب های تاریخی فارسی صحبتی از آن به میان نیامده لیکن در تاریخ شفاهی این قوم موضوعی کم و بیش متداول است.

وقایع خونین خرداد ماه سال ۱۳۵۸ محمره موضوع ناب و مهم رمان ۲۳۲ صفحه ای ” رقص با کوسه ها ” هادی هیالی است که چاپ اول آن به سال ۱۳۹۶ برمی گردد. علیرغم اینکه پیش تر دو داستان ایرانی با عناوین ” موج و مرجان ” و ” نخل و نی ” به پیش و پس این حادثه پرداخته اند اما ورود به این موضوع در ادبیات داستانی نویسندگان عرب اهوازی موضوع بی سابقه ای بود که در قسمت آینده صحبت از آن خواهد شد .

ادامه دارد…