اهواز تافته ای جدابافته ، رانت های مرکب و استمراری (۲)

علی عبدالخانی :گفتیم که این یاداشت حساسیتی نسبت به استخدام یک نفر از خویشاوندان یک مدیر یا عضو شورا ندارد و بیشتر ورودهای گله ای – خانوادگی به شهرداریهای مختلف و نحوه ی تعامل با آن واردشدگانِ رانتی را جستجو می کند. به بیان دیگر بدنبال شفاف سازی در این زمینه هستیم که: *آیا افراد واردشده از رانت مُرکّب و استمراری استفاده کرده یا صاحبان رانت صرفا به استخدامِ ساده ی آنها اکتفا کرده اند؟.*

رانت مرکب و استمراری به حالتی گفته می شود که رانت خواران نه تنها بشکل فراضابطه ای وارد شهرداری شده بلکه از همان اوایل به جایگاه و پُست موردنظر خود بویژه در حوزه های موثر نیز دست یافته و با بهرمندی از پشتیبانی مستمر (رانت استمراری) به فعالیت امتیازخواهانه ی خود ادامه می دهند!.* برسیها نشان می دهد یکی از عوامل سلب انگیزه در کارکنان شهرداری این قبیل اشخاص هستند.

در همه نمونه های ذکر شده در بالا (به استثنای اهواز)، عمدتاً یک و بعضاً دو نفر از خویشاوندان یک مسئول بواسطه رانت وارد یکی از شهرداریهای کشور شده اما شیرینی آن استخدام ها بواسطه ی حساسیت و واکنش افکار عمومی و مسئولان به کام مستخدمین تلخ شده و با اضطراب و بیم و امید به فعالیت خود ادامه داده! یا نداده! یا می دهند، اما *آیا این تلخی و استرس و بیم شامل اشخاصی که بصورت جمعی و خانوادگی شهرداری اهواز را فتح کرده اند شده است؟

نگارنده اطلاعات دقیق که بر همه ابعاد این قضیه ی نورِ شفافیت بتاباند، ندارد اما در محافل رسانه ای گفته می شود که حالتِ شهرداری اهواز از جهت جذبهای خویشاوندی (در چند سال گذشته) به حالتی خاص و ویژه تبدیل شده و از جهت بازدارندگی و واکنش نسبت به همه ی نمونه های کشور ضعیفتر به نظر می رسد. طبق شنیده ها در محافل مطبوعاتی *یک شخص و دو خواهرش و برادر همسرش و خواهر همسرش و دختر عمویش و حتی در زمان مشخص پسر دائیش و…* (در مقطع یا مقاطعی)، همگی به استخدام شهرداری در آمده و در جایگاههای مناسب اداری قرار گرفته اند!.

در راستای همان گفته ها، این مصادیق بیشترین داعیه ی قانونمداری و دلسوزی برای شهرداری را دارند و جالب است که هیچ جهتی از آنان نمی پرسد: *مگر شما چیزی از قانون و کیان شهرداری را باقی گذاشته اید که امروز داعیه دفاع از آن را می کنید!؟.*

تصور بکنید *شخصی به حجم شهردار تهران بمحض اعلام خبر جذب دامادش بیانه ای مبنی بر عدم ارتباط مالی یا استخدامی آن داماد با شهرداری صادر می کند.استخدام برادر خانم! نجفی بعنوان شهردار تهران آنگونه زیر سئوال می رود و آثار حقوقی برجای می گذارد. جذبِ برادر شهردار تبریز با واکنشهای سخت و تحقیرآمیز مواجه می گردد و به بیانی عامیانه آن شغل برایش به زهرمار تبدیل می شود.اما نماینده شورایشهر اسلام آباد غرب بخاطر رانتی که به برادرش داده از مردم معذرت خواهی می کند؟

بر اساس آنچه گفته شد، اگر رانتِ خویشاوندان نسبی و سببی مربوط به آن مدیرِ اهوازی صحت داشته باشد در چنین وضعیتی باید دید که واکنش لازم در این خصوص چه چیزی خواهد بود؟

بنا به حساسیت موضوع استخدام و اثر آن بر اعتماد عمومی و اخلاق حسنه، اگر نمونه ی اهواز در رابطه با استخدامهای خانوادگی به گوش رهبر معظم انقلاب برسد، قطعا بصورت فوری دستور جلوگیری از این حالات و برخورد شدید با متخلفان را صادر خواهند کرد زیرا *مصلحت نظام و کشور به بسط مفهوم عدالت و پرهیز از تبعیض های ناروا ارتباط دارد.*

خبرگزاری فارس در اول آبان ۱۴۰۰ نوشت: *” وزیر نفت دستور لغو استخدام دختر نماینده مجلس و عضو کمسیون انرژی مجلس در وزارت نفت را صادر کرد. همچنین وزیر نفت دستور بررسی آزمون اعلام نشده و غیرفراگیر سال ۹۹ که بدون اطلاع بسیاری از متقاضیان برگزار شده را صادر کرده است و جذب تمامی افرادی که ذیل آن آزمون پذیرش شده‌اند، متوقف شده است “.

به نظر می رسد که این اقدام وزیرِ نفت ستودنی است و حداقل این موضوع را تداعی می کند که ویژه خواری در استخدام *حتی اگر رانتجو دختر نماینده مجلس و رانت دهنده وزیر نفت سابق باشد، امری مذموم و بالاترین سطوح مدیریتی باید با آن برخورد کنند.

این نکته امیدوار کننده است که وزیر نفت پس از اطمینان از تقلب در آزمون و اعمال نفوذ در آن، همه ی فرایند طی شده در سال ۹۹ را متوقف نمود. در شرایطی که جلوی استخدام فرزند نماینده و عضو کمسیون انرژی با چنین شدتی گرفته می شود، چگونه پذیرفتنی است که ۶ نفر وابسته ی نسبی و سببی بصورت خانوادگی پای در حوزه های مختلف شهرداری اهواز بگذارند؟ اما سئوال مهم و پایانی این یاداشت این است که: *مگر اهواز تافته ای جدا بافته نسبت به سایر مناطق کشور است؟