چشم اندازی روشن در انتظار کلان شهر اهواز /آرش انتظامی

گستردگي ابعاد شهرنشيني در دهه هاي اخير مسبب ایجاد چالش هاي بسیاری شده است. افزايش نابهنجاريهاي محيطي ،كاهش حس هويت و تعلق اجتماعي ، از جمله عوامل سبب ساز این چالش ها هستند که در مجموع می توان گفت این عوامل منجر به كاهش كيفيت زندگي در کلانشهر اهواز شده بود.اما در کمتر از یکسال گذشته ،با رویکردها و مدیریت نوین شهری  با استفاده از راهبردهای مشارکتی و بسیج اجتماعی و برنامه ریزی از پایین به بالا تا حدودی کلانشهر به سمت و سویی رفته است که از دل غمگینی رهایی یافته و ساحل آرامش و اطمینان را بر تار و پود شهر می توان به عینه به تماشا نشست .

این روزها  پارادايم توسعه همه جانبه در تک تک نقاط شهر به عنوان پایلوت ،جهت دستيابي به چارچوبي براي ساختار مناطق پايدار در بعد اجتماعي ،فرهنگی و عمرانی به چشم می خورد چرا که لزوم توجه به مفهوم کیفیت و ارتقای محیط شهری پیش از پیش احساس می شد یکی از راهکارهای مقابله با موانع و مشکلات شهروندان و حل آنها و بهبود کیفیت محیط شهری ،حضور مسئولان عالی رتبه شهری از جمله شهردار،معاونین فنی و عمرانی و شهرسازی و فرهنگی و اجتماعی در بین مردم و رویارویی با این موانع و تصمیم هدفمند برای رفع این مشکلات بوده است.که انگار شهردار اهواز خود به این نتیجه مهم رسیده است .چرا که مردم مناطق کم برخورداری از جمله کوی سیاحی ،گلدشت،عین دو،فرهنگیان،حصیرآباد ،منبع آباد،نهضت آباد، زویه، آسیاآباد،زرگان و علی آباد و… شاهد حضور مسئولان شهری در مناطق خود بوده  و از نزدیک خدمات رسانی و تخصیص اعتبار بی سابقه شهردار برای برون رفت این مناطق کم برخوردار از وضعیت موجود را مشاهده کردند.

ترافیک و اتلاف وقت شهروندان در کلانشهر از جمله دغدغه های است که در دنیای ماشینی شده امروز نقل هر مجلس و محفلی ست .گاه این مجلس در درون تاکسی و اتوبوس بین مسافران شکل می گیرد و گاه در خانه و اداره…. اما هر چه هست ترافیک در کلانشهر بیداد می کند و از عدم وجود زیرگذر و روگذر رنج دوران برده است. که لزوم بازشدن این گره کور ترافیکی در پادادشهر و کیانپارس هر روز بیشتر از دیروز به چشم می خورد.با روی کار آمدن سیدخلف موسوی به عنوان شهردار و با شناسایی و فراخواندن کارشناسان مجرب و متعهد شهرداری احداث زیرگذر و روگذر در دستور کار قرار گرفت. در همان روزهای ابتدایی به مطالعه بیشتر پروژه روگذر جواد الائمه و چهارراه پهلوان و زیرگذر شریعتی و خلیج فارس همت گماردند.و پروژه رو گذر جواد الائمه در پادداشهر و خلیج فارس و شریعتی کلید خوردند و شهردار بر اتمام زیرگذر شریعتی تا پایان امسال و نیز خلیج فارس تا 5مهرماه تاکید ویژه نموده و خواستار اتمام پروژه ها بر اساس زمان بندی صورت گرفته را دارد.

زیرگذر پهلوان اما به دلیل قرار گرفتن شاه لوله های آب و تاسیسات مخابراتی و گازی و… چندصباحی معطل مانده است که شهردار در مصاحبه ای گفته است که تمامی سعی و تلاش خود و مجموعه شهرداری را بکار خواهد بست تا این زیر گذر هرچه سریع تر به سرانجام برسد تا شهروندان از بارترافیکی موجود در این چهارراه رهایی یابند.اما شاید مردم اهواز وقتی از میدان شهید بندر یا همان چهارشیر قصد عبور دارند اولین حرفی که می زنند ایکاش اینجا زیر گذر یا روگذر داشت تا این همه پشت چراغ قرمز وقت خویش را تلف نمیکردیم.اما انگار سیدخلف موسوی می خواهد در سال جاری به آرزوی دیرین شهروندان جامه عمل بپوشاند.چرا که در ماه گذشته قرارداد مطالعه و اجرای تقاطع غیر هم سطح این میدان را منعقد نموده و گفته است که تا 2 سال دیگر این تقاطع غیر همسطح به اتمام خواهد رسید.

شاید یکی از پل های مهم و استراتژیک در رفت و آمد شهروندان در اهواز پل سوم کیانپارس که بنام شهید دقایقی مزین است، باشد که عرض 12 متری آن به ایجاد ترافیک و اتلاف وقت شهروندان کمک می کرد که شهرداری اهواز در زمان سیدخلف موسوی با اقدامی جهادی و شجاعانه مناقصه تعریض پل را منتشر کرد و در اسناد مناقصه آمده بود که تعریض پل از 12 متر به 30 متر ارتقا خواهد یافت.بعد از برگزاری مناقصه و مشخص شدن پیمانکار، پروژه به سرعت در حال پیشرفت است به طوری شهردار در مصاحبه با رسانه ها گفته است این پل تا دهه فجر افتتاح خواهد شد و بار ترافیکی در این نقطه برداشته می شود.که این کار در نوع خود شاهکار بزرگی ست که شهردار اهواز توانسته از خود به یادگار بگذارد.شهرداری اهواز اما در بخش حمل و نقل عمومی نیز علاوه بر احداث زیر گذر و روگذر و تعریض پل و… عقب نمانده است.چرا که در اولین فرصت توانست 47 اتوبوس را به ناوگان حمل و نقل عمومی وارد کند و با انعقاد قراردادی با سازمان منطقه آزاد اروند در انتظار ورود 300اتوبوس دیگر به ناوگان اتوبوسزانی کلانشهر اهواز است.همچنین تاکسی های شهری نیز در این قرارداد گنجانده شده است که چشم انتظار ورود آنها به خطوط تاکسی های شهری هستیم.

در بخش قطار شهری نیز با پیگیری شهردار و استاندار و نیز قول مساعدت و همکاری رییس جمهور در مصلی در سال جاری مسئله مهم فایناس قطار شهری در حال انجام است که اگر این اتفاق مهم صورت گیرد قطار شهری اهواز می تواند با فارغ بال به فکر پیشرفت فیزیکی  در سریع ترین زمان ممکن بیندیشد و آرزوی دیرین شهروندان را در داشتن مترو به واقعیت تبدیل نماید.شاید نکته شاخص و بارز در عملکرد چندماهه شهردار اهواز علاوه بر فعالیت های چشمگیر عمرانی و زیربنایی توجه به مسایل فرهنگی و اجتماعی است که نمود عینی خود را نشان داده است. بحث توجه و پرداختن مديريت شهري به مسائل فرهنگي و اجتماعي از آن جهت داراي اهميت است كه در شرايط كنوني در شهرها توجه تک بعدي به مسائل خدمت‌رساني نه‌تنها جواب نداده ، بلكه مي‌توان با پرداختن به مسائل فرهنگي و اجتماعي ضمن انجام‌امور،‌بازده كارها را نيز افزايش داد. توجه به مسائل فرهنگي و اجتماعي در انجام وظايف دستگاه‌هاي خدمت‌رسان علاوه بر افزايش مشاركت شهروندان، مي‌تواند در درازمدت سبب كاهش هزينه‌هاي تحميل شده بر شهر شود.
از سوي ديگر مسائل فرهنگي و اجتماعي همچون تاروپود، تمامي حوزه‌هاي مسائل شهري از ساخت و ساز و نظافت شهري گرفته تا ارتقاي زندگي شهرنشيني را در برمي‌گيرد.

از آنجايي كه شهروندان سرمايه‌هاي اجتماعي شهر به حساب مي‌آيند نگاه همه‌جانبه به نياز و خواسته‌هاي شهروندان و پاسخگويي به نيازهاي آنان مي‌تواند زندگي شهرنشيني را در تمامي ابعاد، ارتقا دهد. اينكه چرا مديريت شهري در اهواز به مسائل اجتماعي و فرهنگي ورود کرده است نشان می دهد که شهردار به شناخت ابعاد زندگي شهرنشيني، تحقق امنيت و آرامش و آسايش شهروندان پی برده است و در اين زمينه توجه ويژه به نشاط و شادابي زندگي شهرنشيني مي‌تواند از دردسر‌هاي ناشي از زندگي ماشيني و تراكم جمعيت بكاهد.به واقع نمي‌توان به بحث توسعه، رشد و پيشرفت شهري اشاره كرد و مسائل فرهنگي و اجتماعي را ناديده گرفت. ناگزير بايد رويكردي به نيازهاي سرمايه‌ اجتماعي صورت گرفته و در گذار جامعه سنتي به مدرنيته توجه به نيازهاي اجتماعي و فرهنگي لازم و ضروري است تا آنجايي كه اگر به اينگونه مسائل در متن جامعه بي‌توجهي صورت بگيرد نبايد انتظار داشت كه جامعه شهري به كاركردهاي خود دست يابد چرا كه تحولات اخير در رشد و توسعه شهرنشيني و به تبع آن رشد و توسعه كالبدي شهرها مسائلي را به وجود مي‌آورد كه بايد با نگاه فرهنگي و اجتماعي به حل آنها پرداخت.

در حال حاضر شهرداري و شوراي شهر درصدد هستند تا به مسائل فرهنگي و اجتماعي بيشتر اهتمام ورزند. چرا که اهتمام به مسائل فرهنگي و اجتماعي شهري مي‌تواند به زنده نگه داشتن شهر كمك شایانی كند.احداث سرای محله در مناطق کم برخوردار از جمله آخر آسفالت در منطقه یک،کیانشهر در منطقه 2،کوی فرهنگیان در منطقه 3،کوی علوی در منطقه 6 و کوی رمضان در منطقه 7 نشان می دهد که شهرداری اهواز توجه بسیاری زیادی به مسایل فرهنگی و اجتماعی  در کنار فعالیت های عمرانی دارد.چرا که که با ساخت این سراهای محله شهروندان براحتی می توانند کارکردهای خود را در مجموعه سرای محلات به نمایش گذاشته و در کنار ارگانهای دولتی در توسعه پایدار شهر خود سهیم شوند که مشارکت فعال شهروندان در پیشبرد اهداف مدیریتی و رسیدن به پایداری اجتماعی همگام با اهداف توسعه پایدار امری اجتناب ناپذیر است، بنابراین این سرای محلات راهکاری مفید برای استفاده از قابلیتهای شهروندان است که تجربه راه اندازی در دیگر شهرهای کشور نشان از موفقیت این امر دارد.

توسعه فعالیتهای فرهنگی و اجتماعی و مشارکت مردم محله در اداره جامعه راهکاری برای کاهش بسیاری از مشکلات اجتماعی و آسیب های وارده به جوانان است که شهرداری و شورای شهر اهواز در این راستا از تمامی ظرفیت های موجود محلات بهره گرفته و در جهت توانمندسازی شهروندان در زمینه های مختلف اقدامات اساسی و زیر بنایی را در دستور کار قرار داده اند. براستی که باید زیرساخت های کار فرهنگی  در کنار فعالیت های عمرانی در سطح کلانشهر اهواز ایجاد و سطح آگاهی ها و اطلاعات مردم افزایش یابد که این امر در پیشگیری از وقوع جرم و آسیب های اجتماعی موثر است.
اما اقتدار مديريت شهري زماني حاصل مي‌شود كه بتواند زمينه مشاركت تمامي دستگاه‌هاي متولي مسائل فرهنگي و اجتماعي را در شهر فراهم آورد چرا كه هرگونه توسعه اجتماعي و شهروندي در اين اقدامات نهفته است، بنابراين توانمندسازي اجتماعي و فرهنگي كه از اهداف عمده توسعه شهري به حساب مي‌آيد مي‌تواند موتور محركه اين توسعه قرار گيرد و چالش‌هاي اجتماعي و فرهنگي را كاهش دهد، بنابراين برنامه‌ريزي صحيح و كارآمد براي حوزه‌هاي فرهنگي و اجتماعي مي‌تواند ترسيم چشم‌اندازي باشد كه نقطه عطف آن به رعايت حقوق شهروندان و ارتقاي زندگي شهري ختم خواهد شد.ففظ پويايي و هويت شهري حاصل نمي‌شود مگر آنكه توجه به مسائل فرهنگي و اجتماعي در طرح جامع فرهنگي و اجتماعي شهري با هم‌انديشي و همفكري همه دستگاه‌هاي دخيل و مسئول صورت گيرد.در این راستا باید شهردار و شورای شهر را همراهی کرد تا بتوانند در کنار پروژه های عمرانی ماندگار،اقدامات فرهنگی و اجتماعی ماندگارتری را در نقاط کم برخوردار کلانشهر به یادگار بگذارند.